Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.07.1976, Qupperneq 10

Tímarit Máls og menningar - 01.07.1976, Qupperneq 10
Tímarit Máls og menningar átti að sækja forustuliðið í þessa baráttu? Þjóðfrelsisforingjar Evrópu voru sem kunnugt er flestir úr hinni menntuðu borgarastétt, háskólaborgarar. Pólitískir forustumenn Islendinga voru að sjálfsögðu flestir af bændum komnir, sveitamenn sem höfðu tognað við orfið og árina, munurinn á þeim og uppruna þeirra í rauninni enginn annar en latína í Bessastaða- skóla og Lærða skólanum í Reykjavík og ýtti mátulega undir þótta þeirra án þess að þeir yrðu haldnir þeim stríða menntamannahroka, sem ein- kenndi svo mjög hið frjálslynda forustulið Danmerkur gagnvart vinnandi aiþýðu. Þegar litið er á hið íslenzka bændaþjóðfélag 19. aldar frá svokölluðu andlegu sjónarmiði og maður reynir að forvitnast um hvaða hræringar bærðust í brjóstum íslenzkra sveitamanna þá verður erfitt um svör. Það verður ekki vart á Islandi neinna bændahreyfinga á borð við þær, sem kenndar eru við Hauge í Noregi eða Grundtvig í Danmörku, trúrænar hræringar, sem höfðu að geyma félagslegar uppreisnartilfinningar og lág- stéttarbeiskju. I þessum efnum gætti helzt nokkurs skaphita hjá íslenzkum bændum er þeir gengu til drottins borðs og þótti messuvínið nokkuð vatns- borið. Þá var ekki að sökum að spyrja: pennafær maður tvíhenti fjöður- stafinn og sendi kvörtunarbréf undirskrifað af sóknarbörnunum til kon- ungs og kansellís og þess krafizt að náðarmeðali kaleiksins væri útdeilt hreinu og kláru. Því fór þó fjarri að þjóðfrelsisbarátta okkar á 19. öld hafi verið snauð að hugmyndafræðilegum kenningum, fræðilegum útlistunum. Þegar Jón Sigurðsson sendi heim til Islands með vorskipum ritgerð sína Hugvekju til Islendinga, er hann birti í Nýjum félagsritum var sem tundursprengju hefði verið varpað að okkar þungsvæfa bændaþjóðfélagi. Þar túlkaði Jón Sigurðsson stjórnmálakröfur þjóðarinnar sem sögulegan rétt, söguleg lagaákvæði skjalfest í Gamla sáttmála, sígild íslenzk réttindi, þótt þróun aldanna hefði þverbrotið samningsákvæðin. Nú loksins skildu íslenzkir bændur hvað um var að vera. Sjálfstæði Islands var ekki lengur fróm ósk, þegnsamlegast bænakvak, heldur réttur vor. Þessi túlkun Jóns Sigurðsson- ar var í raun og veru grundvöllur sjálfstæðisbaráttu okkar allt fram til þess er hinn nýi sáttmáli Dana og Islendinga gekk í gildi 1. desember 1918. Islenzkir bændur virðast hafa verið fæddir lögfræðingar með mála- þrasið í blóðinu. Þeir gátu legið í landaþrærnmálum árum saman út af eignarrétti á einni hundaþúfu og ekki linnt látum fyrr en þessi hundaþúfa 104
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.