Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.07.1976, Blaðsíða 88

Tímarit Máls og menningar - 01.07.1976, Blaðsíða 88
Tímarit Máls og menningar léttari og húsakynni og annar aðbúnaður fólks var tekinn að breytast. Þrátt fyrir þessar framfarir var efnahagurinn enn mjög ótraustur, strit bónd- ans hafði ekki minnkað nema síður væri og heimskreppan sagði óþyrmi- lega til sín. Við sjávarsíðuna var á þessum árum að mótast það kapítalíska samfélag sem við lifum í í dag. Ráðandi öfl voru útgerðar- og verslunar- auðvald sem smám saman voru að draga til sín vinnuafl úr sveitunum. Þetta vinnuafl myndaði svo hina nýju öreigastétt, verkalýðinn sem verður enn harðar fyrir barðinu á kreppu og hagsveiflum og í kaupstaðnum blöstu þá þegar við naktar andstæður stéttasamfélagsins. En vísirinn að bæjar- samfélagi á mölinni átti sér enga sérstaka menningu. Eins og þessi stutta lýsing samfélagsins sýnir hlaut það að vera sú alþýðumenning sem lifði í sveitunum sem var ríkjandi menning samfélagsins. I verkum Olafs Jóhanns Sigurðssonar má lesa sögu íslensks samfélags allt frá síðustu aldamótum (Fjallið og draumurinn) og fram til okkar daga. Sú þjóðfélagslýsing er býsna margslungin og heildstæð þegar vel er lesið, en gegnum hana liggur eins og rauður þráður saga um þau siðferðis- legu gildi sem mannfólkið miðar líf sitt við og átök þeirra. Þetta þýðir þó ekki að sögupersónur hans hafi það helst fyrir stafni að sitja við hróka- ræður um lífsskoðanir sínar heldur gegnsýra hin siðferðislegu gildi sög- urnar sem undirrót athafna, orða og æðis. Ef stiklað er á stóru gegnum þá sögu íslensks mannlífs sem Olafur Jó- hann segir í verkum sínum er eðlilegt að staldra við í þremur áföngum: í fyrsta lagi við Fjallið og drauminn og Vorkalda jörð þar sem lýst er sam- félagi sveitanna áður en breytinga tekur þar að gæta að nokkru ráði (þeirra gætir a. m. k. ekki í lífi fátæklinga); í öðru lagi við Gangvirkið, sögu sem bregður upp skýrri mynd af þeim félagslega jarðvegi sem fyrir er þegar hernámið dynur yfir (sagan endar einmitt á þeim örlagamorgni þegar breskt hernámslið gengur á land í Reykjavík); og svo í þriðja lagi við Hreiðrið, nýjustu sögu Olafs Jóhanns sem gerist í Reykjavík síðustu ára. Þetta val þarf í sjálfu sér ekki að helgast af því að í þessum verkum hafi listræn fágun hans og fullkomnun náð hæst, það gerist sjaldan í þeim verkum sem stór eru í sniðum, heldur fremur af því að hið breiða form raunsærrar skáldsögu gefur rithöfundinum kost á að láta stef sín hljóma í öllum tilbrigðum þeirra, ef ég má grípa til líkingamáls, að sýna í fjölbreytilegum myndum átök þeirra afla sem stjórna mannlífinu við ákveðnar sögulegar aðstæður. 182
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.