Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.07.1976, Side 88

Tímarit Máls og menningar - 01.07.1976, Side 88
Tímarit Máls og menningar léttari og húsakynni og annar aðbúnaður fólks var tekinn að breytast. Þrátt fyrir þessar framfarir var efnahagurinn enn mjög ótraustur, strit bónd- ans hafði ekki minnkað nema síður væri og heimskreppan sagði óþyrmi- lega til sín. Við sjávarsíðuna var á þessum árum að mótast það kapítalíska samfélag sem við lifum í í dag. Ráðandi öfl voru útgerðar- og verslunar- auðvald sem smám saman voru að draga til sín vinnuafl úr sveitunum. Þetta vinnuafl myndaði svo hina nýju öreigastétt, verkalýðinn sem verður enn harðar fyrir barðinu á kreppu og hagsveiflum og í kaupstaðnum blöstu þá þegar við naktar andstæður stéttasamfélagsins. En vísirinn að bæjar- samfélagi á mölinni átti sér enga sérstaka menningu. Eins og þessi stutta lýsing samfélagsins sýnir hlaut það að vera sú alþýðumenning sem lifði í sveitunum sem var ríkjandi menning samfélagsins. I verkum Olafs Jóhanns Sigurðssonar má lesa sögu íslensks samfélags allt frá síðustu aldamótum (Fjallið og draumurinn) og fram til okkar daga. Sú þjóðfélagslýsing er býsna margslungin og heildstæð þegar vel er lesið, en gegnum hana liggur eins og rauður þráður saga um þau siðferðis- legu gildi sem mannfólkið miðar líf sitt við og átök þeirra. Þetta þýðir þó ekki að sögupersónur hans hafi það helst fyrir stafni að sitja við hróka- ræður um lífsskoðanir sínar heldur gegnsýra hin siðferðislegu gildi sög- urnar sem undirrót athafna, orða og æðis. Ef stiklað er á stóru gegnum þá sögu íslensks mannlífs sem Olafur Jó- hann segir í verkum sínum er eðlilegt að staldra við í þremur áföngum: í fyrsta lagi við Fjallið og drauminn og Vorkalda jörð þar sem lýst er sam- félagi sveitanna áður en breytinga tekur þar að gæta að nokkru ráði (þeirra gætir a. m. k. ekki í lífi fátæklinga); í öðru lagi við Gangvirkið, sögu sem bregður upp skýrri mynd af þeim félagslega jarðvegi sem fyrir er þegar hernámið dynur yfir (sagan endar einmitt á þeim örlagamorgni þegar breskt hernámslið gengur á land í Reykjavík); og svo í þriðja lagi við Hreiðrið, nýjustu sögu Olafs Jóhanns sem gerist í Reykjavík síðustu ára. Þetta val þarf í sjálfu sér ekki að helgast af því að í þessum verkum hafi listræn fágun hans og fullkomnun náð hæst, það gerist sjaldan í þeim verkum sem stór eru í sniðum, heldur fremur af því að hið breiða form raunsærrar skáldsögu gefur rithöfundinum kost á að láta stef sín hljóma í öllum tilbrigðum þeirra, ef ég má grípa til líkingamáls, að sýna í fjölbreytilegum myndum átök þeirra afla sem stjórna mannlífinu við ákveðnar sögulegar aðstæður. 182
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.