Tímarit Máls og menningar - 01.07.1976, Blaðsíða 92

Tímarit Máls og menningar
Eins og ég sagði eru viðhorfin til samfélagsins neikvæð og ekki hægt annað
að segja en ríkjandi tónn bókarinnar sé svartsýni eða jafnvel örvænting
um framtíðina. En þar með er þó ekki öll sagan sögð. I innsta eðli þeirrar
aðalpersónu sem bókin segir frá, og að ég hygg í innsta eðli Olafs Jóhanns
Sigurðssonar er að finna óbilandi trú á lífið og virðingu fyrir þeirri dýrð
þess sem blasir við auganu, a. m. k. ef við beitum stækkunargleri bjart-
sýninnar.
Og þetta mundi ég þá ætla að væri kjarninn í skáldverkum Olafs Jó-
hanns Sigurðssonar: virðing fyrir dýrð lífsins og ódrepandi trú á að mað-
urinn muni að lokum, þrátt fyrir allt sitt villuráf, bjargast yfir þá blökku
elfi lífsins með blóð í streng / sem beljar djúp milli skara, þótt farkost-
urinn sé smár og veikburða, eða eins og segir í síðasta erindi kvæðisins
„Að laufferjum“:
Eg virði fyrir mér visnuð lauf
og veit að þér komizt yfir.
í þessum fáu orðum sem ég hef haft um helstu skáldverk Ólafs Jóhanns
Sigurðssonar hefur eins og nærri má geta verið stiklað á stóru. Eg hef
reynt að víkja að því sem mér finnst vera meginatriði í boðskap hans,
erindi hans við okkur, en tíminn leyfir ekki neina úttekt eða greiningu
á listrænum vinnubrögðum. Það er hverjum manni augljóst sem fer að
kynna sér verk Ólafs að hann fágar og vandar með afbrigðum allt sem
hann Iætur frá sér fara og einn af töframönnum íslenskrar tungu er hann.
En þrátt fyrir þessa fágun og óaðfinnanlegt form margra verka hans væri
ekkert fjær sanni en telja skáldskap hans stjórnast af fagurfræðilegum við-
horfum. Listræn viðleitni hans þjónar ævinlega þeim tilgangi að tjá lífs-
skoðanir og lífsgildi og gefa þeim líf í listrænu samhengi. Þetta á einnig
við um fegurstu verk hans, ljóðin, sem mér þykja ásamt nokkrum smá-
sögum um börn og unglinga hafa hreinastan tón alls þess sem Ólafur
Jóhann hefur látið frá sér fara.
Á nokkrum stöðum í sögum sínum hefur Ólafur Jóhann Sigurðsson
vikið að svo kölluðum módernisma í bókmenntum og oftast hafnað hon-
um, meira að vísu vegna neikvæðra viðhorfa módernista til mannsins en
vegna ytri búnings verka þeirra en þar verður þó í reynd ekki skilið á
milli. Þetta er rökrétt afleiðing af því sem hér hefur verið drepið á að
Ólafur er sprottinn beint upp úr jarðvegi íslenskrar alþýðumenningar og
bændasamfélags, samfélags þar sem lífið var að vísu erfitt en munur á
186