Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.07.1977, Qupperneq 110

Tímarit Máls og menningar - 01.07.1977, Qupperneq 110
Tímarit Máls og menningar og nýverið gefið út kver um verkalýðs- hreyfinguna á þriðja áratugnum.1 Má af kverinu ráða að rannsóknin mun feta slóðir sem ótroðnar eru hérlendis. Þann- ig styðst Svanur í ríkum mæli við stjórn- málafræðilegar kenningar og gerir víða athyglisverðan samanburð við hin Norð- urlöndin. Eflaust verður rannsóknin til að hleypa loftinu úr ýmsum goðsögnum og kredduskoðunum sem nú eru á kreiki innan vinstrihreyfingarinnar, og von- andi verður hún til að efla skoðana- skipti um íslenska verkalýðsbaráttu fyrr og nú. I fyrri hluta ritgerðarinnar leitast Svanur við að varpa ljósi á samhengi atvinnuþróunar við þroskasögu verka- lýðshreyfingar. Eins og vikið verður að hér á eftir eru miklar veilur í umfjöll- un hans um auðmagnsþróun og efnis- legar forsendur fyrir samtakamyndun verkalýðsins. Hins vegar bendir hann réttilega á þátt hinna lífseigu landbún- aðarhátta tiltölulega lítilla og innbyrðis nokkuð jafnstórra býla. Sú tregða heill- ar atvinnugreinar gegn auðmagnsþróun- inni hefur sett strik í reikning stétta- baráttunnar, þar sem bændur og póli- tískir fulltrúar þeirra hafa farið með stórt hlutverk við hlið verkalýðs og auðherra. Þótt ekki sé hægt að ætlast til þess af þessu riti að þar sé fullnægjandi at- hugun á auðmagnsþróun og uppruna verkalýðsbarátm er athugun Svans þó óþarflega rýr í roðinu. Það má ekki síst rekja til nokkurs vingulsháttar í vali aðferða og kenninga. Um leið og Svanur er augsýnilega á heimavelli, þeg- ar hann styðst við borgaralega stjórn- málafræði, er honum Ijóst að um verka- lýðshreyfingu verður ekki fjallað af viti án þess að nota til þess fræðikenningu marxismans. Þar með er komin upp nokkur mótsögn í kenninga- og að- ferðagrundvelli rannsóknarinnar, og því miður er hún leyst á kostnað marxism- ans. Þessu til skýringar skal hér tilgreint versta dæmið. Svanur ber Marx fyrir kenningu um þrjú skilyrði fyrir myndun verkalýðs- samtaka (bls. 14—15), og eftir athugun á íslenskum veruleika kemst hann að þeirri niðurstöðu að þessi skilyrði séu nauðsynleg en ekki fullnægjandi til skýringar (bls. 16). Hér er ástæða til að staldra við. Þess ber fyrst að gæta, að Svanur hefur „kenningu Marx“ frá engilsax- neskum marxólógum, sem em einhverj- ir lökustu heimildarmenn um fræði Marx. I háskólum Bretlands og Banda- ríkjanna hefur viðgengist að umgang- ast Marx af næsta ótrúlegu fúski, þat sem menn lepja upp rangtúlkanir frá annarri eða þriðju hendi í stað þess að byggja á frumtextum, og jafnframt eru kenningar Marx þar jafnan settar inn í allt annað vísindamynstur, með grát- broslegum afleiðingum. Svanur vitnar þó ekki bara í marxó- lóga, heldur líka í Kommúnistaávarp- ið, þar sem — nota bene — verið er að lýsa auðvaldsþjóðfélaginu, í áróðursriti, en ekki að setja fram fræðikenningu um það. Þó er það alvarlegast við þessa fram- setningu Svans að hann beitir „kenn- ingu Marx“ athugasemdalaust á sama hátt og gert er við kenningar eða til- gátur í pósitívískri visindahefð. Það er sem fræði Marx um auðvaldsþjóðfélag- ið hafi verið eins konar safn af til- gátum sem eigi að gilda milliliðalaust um öll framþróuð auðvaldsþjóðfélög og hægt sé að sannprófa á hverju þeirra. Útgangspunktur marxískrar fræði- kenningar er greining á eð/wlögmálum 220
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.