Tímarit Máls og menningar - 01.12.1978, Blaðsíða 55

Beekur og „kellingabtskur"
í gróðaskyni. Til áréttingar þessari skoðun grípur hann til þess snjallræðis
að líkja höfundunum við sveitakonur sem áður fyrri höfðu tekjur af því
að selja prjónles í kaupstað fyrir jólin. Hann segir:
Nú er þessi atvinnugrein horfin, að minnsta kosti í þeirri mynd sem hún
var, en þá stóðu prjónakonurnar uppi verklausar, en sumar urðu þó ekki
iðjulausar, þær hófu að skrifa skáldsögur, þykkar og síðumargar bækur og
buðu þá framleiðslu á jólamarkaði, það kom þá prjónles í annarri mynd.
Það höfum við fyrir satt, að engar bækur seljist betur en einmitt bækur þess-
ara prjónakvenna. Enda er sú framleiðsla árviss.
Nú hef ég hent það á lofti, að ef þessi hér mest umtalaða bók snilling-
anna seljist vel að þessu sinni, þá hafi þeir í ráði að gefa út aðra um skylt
efni. Sem sagt meira prjónles.
Fyrst er kvenrithöfundum líkt við prjónakonur og verkum þeirra við
prjónles, og síðan eru þeir Tómas Guðmundsson og Sverrir Kristjánsson
skensaðir með því að líkja bók þeirra við þessar afurðir kvennanna. Að-
ferðin er sú sama og Sigurður A. Magnússon notar á Helga Sæmundsson,
og orðin „kellingar“ og „kellingabækur" má lesa hér á milli línanna.
24. desember, eða á sjálfan aðfangadag, birtir Alþýðublaðið langt við-
tal við 10 kvenrithöfunda undir fyrirsögninni „Þær settu svip sinn á bóka-
flóðið. Skáldkonur í jólabakstri“. Viðtalið sýnir svo ekki verður um villst
hvaða skilning bæði blaðamaðurinn og einnig skáldkonurnar sjálfar hafa
lagt í orðið „kerlingabækur“. En inngangurinn að viðtölunum hljóðar svo:
Mikið hefur verið ritað og rætt um „kerlingarnar" íslenzku, sem leggja
fyrir sig ritstörf. Þykir sumum við fá fullmikið af kerlingabókmennmnum
og kvað einn gagnrýnandi svo fast að orði, að bókmenntir af þessu tagi bæru
uppi íslenzka sagnagerð. Þótti honum illur smekkur mörlandans að gleypa
við bókum, sem skrifaðar væru af kerlingum, sem varla væru sendibréfsfærar
á íslenzku, og framleiðsla þeirra eftir því. Aðrir hafa tekið upp hanzkann
fyrir kvenrithöfundana okkar og þótt ummæli sem þessi ómakleg, og talið
að ekki væri hægt að draga allar konur, sem við ritstörf fást, í einn dilk,
hvað hæfileika þeirra til ritstarfa snertir.
Hvað sem þessum deilum líður er það víst, að konur leggja æ meiri skerf
til bókmennta okkar, og á hverju ári bætast við fleiri og fleiri kvenrithöf-
undar. Svo virðist, að eftir að kvenfólk einu sinni fer að skrifa bækur, þorni
penninn þeirra varla upp frá því.
Þessum orðum, sem vafalaust eru vel meint, þrátt fyrir hrapallega álykt-
un í lokin, fylgja viðtöl við Þorbjörgu Arnadóttur, Ingibjörgu Jónsdóttur,
Elinborgu Lárusdóttur, Guðrúnu frá Lundi, Ragnheiði Jónsdóttur, Guð-
385
2 5 TMM