Tímarit Máls og menningar - 01.12.1978, Blaðsíða 49

Bcekur og „kelltngabcekur"
sem vilji að listin þjóni ríkjandi smekk og skipulagi. Ályktunarorð hans
um framtíð íslenskra bókmennta eru þessi:
Annars skilst mér, að góðborgarar íslands þurfi ekki að hafa þungar áhyggj-
ur af föndri ungu ljóðskáldanna eða framtíð íslenzkra bókmennta: þær eru
nú að verulegu leyti í höndum einna 8 eða 10 kellinga sem fæstar eru
sendibréfsfærar á íslenzku. Bækur þeirra seljast einsog heitar lummur, en
við ungu ljóðskáldunum lítur þjóðin varla. Svo þetta er allt í sómanum,
góðir hálsar!2-
Af þessum orðum Sigurðar má strax fá nokkra skilgreiningu á því hvað
„kellingar“ eru. Andstætt „ljóðskáldunum“ sem eru ung og ritfær og af
sjálfsögðu kyni, eru þær gamlar, ómenntaðar og kenndar við kvenkyn. í
þessu sambandi er vert að benda á að mikill hluti þeirra kvenna, sem um
þessar mundir höfðu gefið út eftir sig bækur, voru einmitt „gamlar", enda
hefur það löngum einkennt ritstörf kvenna hve seint þær byrja að skrifa.
T. a. m. var Guðrún frá Lundi komin fast að sextugu þegar fyrsta bók
hennar kom út, og þetta ár, þ. e. 1964, gefur hún út sína nítjándu bók
hátt á áttræðisaldri. Hún má því kallast „kerling“ í orðsins fyllsm merk-
ingu, og er þetta ein skýring þess hve nafngift Sigurðar hitti vel í mark.
Þessar ósendibréfsfæru kerlingar, — af kyni sem öldum saman hefur verið
haldið frá menntun, tengir Sigurður síðan yfirstétt (góðborgurum) og auð-
valdi (bækurnar seljast) og gerðar að fulltrúum hins versta í íslensku þjóð-
félagi.
Helgi Sæmundsson svarar Sigurði með heilsíðugrein í Alþjðublaðtnit
25. nóvember sem ber yfirskriftina „Tómlætið við ungu ljóðskáldin og
„rabbið“ og „8 eða 10 kellingar“ “. Þótt hann mótmæli Sigurði í flestu
tekur hann athugasemdalaust undir kerlingatal hans, sem honum hefur
líklega þótt nokkuð smellið. Um það geta þeir Sigurður þó a. m. k. verið
sammála. Ágreiningurinn snýst um það hversu hættulegar „kellingarnar“
séu fagurbókmenntunum, en Helgi er hvergi smeykur:
Vönduðustu og fegurstu bókmenntirnar eiga oft erfitt uppdráttar fyrst um
sinn, en venjulega koma þær samt í leitirnar. Mér blæða ekki í augum vin-
sældir „kellinganna", sem ég þykist vita, að Sigurður A. Magnússon hafi í
huga.
Sigurður svarar Helga í greininni „Sólóhringdans" sem birtist í Lesbók
Morgunblaðstns 6. desember. Andstæðurnar milli kerlinga og bókmennta
skerpast, og myndmálið er einkar athyglisvert:
379