Tímarit Máls og menningar - 01.12.1978, Blaðsíða 71

Saga úr þorskastríði
En þó aðstæður breytist er fólkið það sama. Annars vegar þeir sem taka
á sig tapið eins og sagt er, hins vegar mannskapurinn, fólkið sem veiðir
og verkar hinn dýrmæta fisk. Þótt sá merki fiskur sé undirstaða alls hefur
því verið trúað frá ómunatíð að hann væri heimskur. Og fólkið, sem alltaf
er nálægt þessari heimsku skepnu, hefur smám saman misst trúna á eigin
gáfur og má varla heyra á það minnst að reka útgerðina sjálft. Sættir sig
jafnvel við að sumir eru kallaðir eigendur og láta pressa út úr sér kaupið
með verkföllum. Þegar stúdentarnir reka trýnin inn í vinnslusalina verða
þeir undrandi á því að heyra aldrei talað um ljóðlist. Þess meir um bíla,
og í staðinn fyrir að kynna sér félagsfræðilegar athuganir um áhrif stein-
steypu á uppeldi barna eru allir að koma yfir sig húsi. Og stúdentamir
velta því fyrir sér hvort taki því að gera byltingu fyrir svona heimskan lýð.
En þetta fólk þarf ekki að láta gera neina byltingu fyrir sig. Það hefur
næga krafta sjálft. Og þó það þekki ekki sinn vitjunartíma, veit það innst
inni að hann kemur aldrei ef þorskurinn deyr út. Þess vegna fylgist það
heilshugar með því sem er að gerast á miðunum. Því leiðist þófið í bretum
og talar með stolti um varðskipsmennina sem kljást við veiðiþjófa og her-
skip, en em þó vart fleiri en kokkarnir á freigámnum. Og vegna þess að
fólkið hefur svo oft tapað í sínu lífi gleðst það innilega yfir hverjum sigri
í átökunum. Það finnur til sín og límr niður á andstæðinginn, því það trúir
um stund að allir landsmenn séu samherjar, einhuga þjóð.
Ef litið er inn í kaffitíma í frystihúsinu heyrist talað um atburðina á
miðunum í fyrradag, spáð í hvað stjórnin geri, bremm formælt. Allt virðist
tengjast þorskastríðinu, einhver var með Eiríki Kristóferssyni í tólf míl-
unum og annar hefur séð bandarískan strandgæslubát. Kona úr flökunar-
salnum þekkir frúna hans Guðmundar Kærnested og við eitt borðið simr
Tóti vettlingur. Hann segist hafa talið minnst tíu tegundir af kexi úti í
kaupfélagi um daginn.
Þrjár eða fjórar hillur, fullar af ensku kexi. Rándýmm andskota, og þó
er þetta ekkert nema umbúðirnar. Hætta að flytja inn kex, segi ég. Menn
geta étið það íslenska ef þeir þurfa þá eitthvað. Hætta að flytja inn kex,
fyrr vinnum við ekki stríðið og verðbólguna, segi ég. En fólk er svo and-
skoti vitlaust, heldur að þetta sé eitthvað fínna, meira að segja þú, Kobbi.
Ég sé ekki betur en þú sért að bryðja þetta líka. Finnst ykkur þetta nú
hægt? Belgja sig út af ensku lordakexi meðan löndunarbann er á fisknum
frá okkur.
En sá sem hefur fengið þessa forboðnu vöm í boxið sitt maldar í mó-
401
2 6 TMM