Tímarit Máls og menningar - 01.03.1979, Blaðsíða 79

Dymbilvaka, skáldið í vitanum
frásögn hans gagnvart skáldinu er ágripskennd, hins vegar, á öðru sviði
kvæðisins, vegna þeirrar tengslakeðju sem leiðir til þessarar samræðu í hug-
skoti skáldsins.
Hér minna freistararnir á stefið „Fast reru þeir...“ því að þeir eru fiski-
menn. Gagnvart hreinskilnu æðruleysi þeirra eða heimskulegri þrákelkni á
varfærni gestsins lítið erindi, samt skilur skáldið hann fullkomlega, „Nú er
heima, náttúrlegt...“ En þegar gesturinn tekur aftur til máls, „Þær veiða
mannleg hjörtu, þitt og mitt“ (1,45), skýrist það sem áður var sagt um vofur
og um leið er augljóst að mannlegum hjörtum, hjörtum skáldsins og gests
hans, varð engan veginn borgið þótt sá síðarnefndi neitaði að fara með í leit
að hvítum hvölum. Þessir andar virðast hafa myrkvað loftið með netum
sínum og villt um fyrir mönnum. Hver vötnin eru er óljóst. Það virðist næst-
um óhugsandi að Islendingur noti orðið vatn um sjóinn, notkun orðsins
er svo mjög bundin við ferskt vatn. Hér má jafnvel ímynda sér að allt at-
riðið eigi sér stað í vatnsdjúpi þar sem sjónin er óskýr, hljóð deyfð og
hreyfingar hægar og draumkenndar. Heimkynni náhvalanna eru einnig
undarleg. Þeir líða um silkisali. Afmr þessi mjúki, deyfði tónblær. Þrátt
fyrir hætmna er öllum harkalegum, háværum, afgerandi athöfnum vikið
til hliðar eins og í draumi. Silkihjúpur lirfunnar kemur afmr upp í hugann.
Eftir ónæði upphafsatriðisins, kvæðabókina og komu gestsins dregur
skáldið sig í hlé og reynir að sofna, eða að minnsta kosti komast í rólegra
hugarástand. Orðin „O, vatn mitt, liggðu kyrrt“ (1,49) virðast fela í sér
að vatnið sé eitthvert innra fyrirbæri. En þá eru stefin endurtekin eins og
vitnað sé í það sem á undan er komið, og allt virðist byrja á nýjan leik.
Eg veit hún líður þessi vofunótt.
Klæddur í silki sem mér ormar ófu
upp rís ég fölur þessa vökunótt.
Fast reru þeir sem hafa sjóinn sótt.
Liljan og næmrgalinn em kynnt og ávörpuð, en án skýrrar tákngervingar,
nema hvað gefið er í skyn að friður fylgi þeim.
Þá upphefst órólegt samtal, eða innra eintal á þessu dýpra vimndarsviði,
þar sem minnst er fyrri atburða og þar sem enn ríkir skelfing og sú til-
finning að vera lifandi dauður, „Kviksett.“ (I,6l), sbr. „Kvikur nár“ (1,37),
„Presturinn varpar mold á mannleg hjörm“ (1,21). Línurnar „Kyrrt í kvöld/
69