Tímarit Máls og menningar - 01.03.1979, Síða 136

Tímarit Máls og menningar
En þessi tilhneiging er ekki ríkjandi.
Mestur gaumur er gefinn að Andra sjálf-
um og þroska hans. Þegar bókin hefst
er Andri nýkominn úr sveitinni til að
setjast á skólabekk í nýjum skóla, flutt-
ur í vesturbæinn aftur. Þjóðfélagsstaða
hans hefur breyst eftir að foreldrar hans
skildu, hann býr nú þröngt með basl-
andi móður og systur sem er að yfir-
gefa hreiðrið. Lýsingarnar á l.ífi fjöl-
skyldunnar eru sannfærandi og vel gerð-
ar. Pétri er hinsvegar nokkur vandi á
höndum þegar hann lýsir vafstri ungl-
inganna. Tími og rúm leiða óhjákvæmi-
lega til þess að hann verður að fjalla
um ýmis fyrirbæri, ýmislegt sem hlýtur
að flokkast undir skylduna. Bítlarnir,
kanasjónvarpið, sjoppan, strókurinn úr
lúkunni, leitin að sjálfum sér, tilraunir
með nautnir ýmsar. Allt er á sínum stað
og fæst kemur á óvart. En Pétri tekst að
glæða mikið af þessum skylduatriðum
lífi með sínum gömlu vopnum: Fyndn-
inni og hraðanum. Bókin er öll glóandi
í fyndnum tilsvörum og vel hönnuðum
spakmælum. Er óþarft að nefna dæmi
um það, bókin er sjálf slíkt dæmi.
Styrkurinn liggur í fyndninni og
hraðanum, en um leið er spurning hvort
þessi atriði eru ekki veikleiki um leið.
Hraðinn er svo mikill að það er oft eins
og persónurnar nái ekki að lifna al-
mennilega fyrir tilliti lesarans. Maður
saknar þess oft að ekki skuli farið útí
nánari útpenslun á karakterunum. Og
þegar maður er búinn að jafna sig eftir
brandarana er ekki laust við að manni
finnist heildin vera einhvernveginn dá-
lítið pasturslítil, eftirtekjan einum of
rýr. Pétur hefur í blaðaviðtali lýst andúð
á löngum bókum, líktog Kallímakkus
forðum. Hann vill vera eindreginn
gæðasinni í móthverfunni magn/gæði,
og er sjálfsagt margt gott um þá við-
leitni að segja. En á það er einnig að
líta, að stundum er það svo með gæði,
að þau verða að vera fyrirliggjandi í
ákveðnu magni til að hægt sé að njóta
þeirra til fulls.
Eins vill fyndnin ganga of langt á
stundum. Fyndni Péturs á fyndni er slík,
að það er allt að því ótrúlegt. En stund-
um fær maður á tilfinninguna að hon-
um sé svo mikið í mun að vera ekki
leiðinlegur að hann hálfskammist sín
fyrir að þurfa öðruhverju óhjákvæmi-
lega að skrifa ófyndin orð, samtenging-
ar og þvíumlíkt. Má í því tilfelli segja
að magnið sé of mikið og metti lesend-
ur þannig að gæðin verði að perlum
handa svínum.
Og fyrst ég er farinn að nöldra á
annað borð þá vil ég geta þess að það
má finna í bókunum báðum nokkrar
tímaskekkjur sem eru mjög særandi fyrir
pedanta.
Verkinu um Andra er enn ekki lokið.
Við höfum fyrstu kaflana í höndunum
og þeir sýna svo ekki verður um villst
að höfundurinn á nóg af kröftum og
kunnáttu. Vonandi á hann eftir að sækja
æ meir á brattann eftir því sem bókun-
um fjölgar.
þórarinn eldjárn
Prentvilla hefur slæðst inn i Biermannskvæði í 3. hefti 1978. Á bls. 246 Fillinok,
les Filionk.
12 6