Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1984, Qupperneq 36

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1984, Qupperneq 36
Tímarit Máls og menningar listastefna sem uxu úr menningarjarðveginum í upphafi aldarinnar og fæddust stundum aðeins til að sýna hvernig þær gáfu upp andann. Ekki aðeins í kúbismanum heldur í daglegu lífi sást maöurinn frá mörgum ólíkum hliðum í senn, enda er erfitt að henda reiður á honum. Hin nýja sýn þröngvaði rithöfundunum til að hreinsa verk sín af smáborgaralegri siðgæðiskennd, þeirri kröfu sem hafði markað og kyrkt sagnaíþróttina fyrir aldamótin og endaði í tilfinningasemi og væmni. En strax upp úr Heimsstyrjöldinni fyrri fór að örla á hinni smámarxísku kröfu um samúð með lítilmagnanum, í stað þess að hvetja hann til uppreisnar. Ymis skáld og sagnamenn urðu hinni lítilsigldu siðferðiskennd að bráð. Hún var arfur frá unnendum fagurbókmennta úr borgarastétt, þeir sáu ekki almenning fyrir árásum sínum á borgarana, og fagurkerarnir kröfðust tilfinningavellu. Listin hefði ekki verið söluhæf nema hún hefði að geyma augljósa samúð flakandi nú í félagslegum sárum, í stað rómantísku sára svipuhögganna. Flakandi sár hafa alltaf heillað hræsnina. Það einkenndi líka formbreytingar nýju stefnanna, að þótt rokkurinn hefði breyst var eðli bókmenntanna ekki ógnað verulega og innihald þeirra spunnið af svipuðum toga sömu ullar, en flekkóttari; úr sögunum hurfu hinir kynlegu kvistir og stórbændur með sitt máttuga hugarfar og hörku í garð þegna sinna, en við tóku vesalingar stórborganna og auðmennirnir. Smæð mannsins var nú gerð stór og vandinn eftir því. 1 kjölfar þessa anda hafa síðan siglt hinir geðveiku innan skáldsögunnar. I fyrstu voru þeir borgarar af góðurn ættum sem áttu við sálræn en afar ljóðræn vandamál að stríða. En hlutverk stórbænda og stórauðmanna leikur tungan sjálf sem verkin eru skrifuð á. Tungan er þá kúgunarvaldurinn og samfélagið í senn, það samfélag sem persónur verkanna lifa í: í samfélagi bókmenntanna, ritlistarinnar sem þarfnast form- og málbyltingar. Kvikmyndalistin hefur smám saman tekið við hlutverki skáldskapar síðustu aldar, einkum sjónvarpið. I lok þessarar aldar ríkir svipað ástand í sjónvarpinu og var í hinni borgaralegu list skáldsögunnar um aldamótin. Aftur eru komnir fram á sjónarsviðið auðmenn í líki velmegunarfólks sem býr í tilgerðarlegu umhverfi, taugaveiklað en veisluglatt og vekur tár og öfund í líki samúðar hjá millistéttunum. Á sama hátt og hjá dagblöðunum voru forðum framhaldssögur, þá býður sjónvarpið upp á framhaldsþætti: Efnið, hugmyndirnar, listrænu tökin og viðhorfið til mannsins hefur ekki breyst. Nútímaskáldsagan er hins vegar komin á sína leið, einmana og fyrir fáa læsa, líkt og þegar hún hóf göngu sína. Náttúrustefnan í bland við táknrænustefnuna leið að mestu undir lok með rithöfundinum Carlos Malbeiro Dias. Hann var konungssinni og þrælafturhaldssamur rithöfundur haldinn þjóðernisanda sem fékk að lokum 506
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.