Tímarit Máls og menningar - 01.12.1984, Blaðsíða 118

Tímarit Máls og menningar
halda uppi þunga skuggans. Fátækrahverfin líktust hoknum dvergum,
þverhnípi, lík mörðum og ógnandi stórum limi. A turnunum gnæfðu
tildursleg hvolfþök móti himninum. Eitthvað sindraði, það glamraði í
glerþakflís, hrímgaðri á þakbrún. Létt ljósflökt var rofið, næstum
draumkennt. Skerandi, látlausir fuglaskrækir fylltu loftið og það heyrð-
ist vængjaþytur frá dúfunum sem gerðu sér hreiður í skotum á
kirkjunni, milli kvenlíkneskjanna á hliðunum, í fellingum minnismerkj-
anna. Unnustinn muldraði: „I dag verð ég að fara einu sinni enn.“
Hjarta hans þrútnaði af taumlausri kvöl, líkt og hann þyrfti að ámæla
vanþakklæti einhvers. Hann lauk upp glugganum sem endaði í boga.
Lágt handrið náði honum í hné og aðskildi hann frá hyldýpinu, völund-
arhúsinu sem var enn dimmt, götunum þaðan sem fyrstu köllin gullu.
Yfir næstu brautarstöð sá hann flökta reyk hvæsandi eimvagna og heyrði
flautið og hvásið í þrýstihemlunum og hið háttbundna hringl í högg-
deyfurunum. Brátt yrði hann að fara, hugsaði hann. Gríðarlegur kulda-
hrollur var í honum. Nakið herbergið var á bak við hann, andstyggilegt
og kalt. Núna var hvert skot að vakna, dýrin rumskuðu og teygðu úr
sér, geispað var og rumið, andgufa úr þúsund munnum sem geifluðust
stirðir af svefnhöfga. Honum birtist þetta líkt og andartak, og þá sá
hann, heyrði og lifði kliðinn í því stóra búri sem borgin var, með húsum
sínum, sundum, fletum, grænum garðbekkjum, með sínum dyngjum,
bíóum, skrifstofubákni, hóruhúsum, ritstjórnarskrifstofum og rúmum
af keisarastærð inni á heimilum borgaranna. Hann skynjaði allan þennan
draumhöfga, vott af ellihrumleik, hnignunina, hin heillandi örlög, og
skynjunin nísti hann andartak og settist að í huga hans áþekk uppljóm-
un. Borgin var þrekinn líkami sem lá við fætur hans, sundurtættur,
sprautaður svefnlyfi, og borgin vakti honum skelfingu. „A,“ sagði hann
með sjálfum sér, „víst líkist þetta skuggaríki, hvílík áþján.“ Og hann hló,
fann fyrir fyllingu hjartans. I hjartanu var ekkert rúm fyrir annað
áhugamál en ást hans sjálfs; og hann hefði ekki getað orðið fyrir annarri
ríkjandi tilfinningu, hvorki miskunn, reiði né ótta, slík var ástarólgan
sem streymdi líkt og geislun um taugar hans, um tímaskyn hans og
sannleika hans. Hann leit yfir borgina frá ruslakompunni sem virtist
skjálfa á undirstöðum sínum þegar sporvagnarnir skröltu um hina
rökkvuðu gatnafléttu. Helst leit út fyrir að turnar borgarinnar héngju af
fingrum hans áþekkir jólaleikföngum, þvílíkum kynjakrafti var sál hans
gædd, líkt og einhvers konar hræðilegur galdur brytist fram úr taugun-
um og þyti út í geiminn, yfir heiminn og lífið og sérhverja ósk og alla
588