Tímarit Máls og menningar - 01.02.1985, Qupperneq 14

Tímarit Máls og menningar
Islendingasögur út frá siðfræði og heimspeki. Báðir eru að fara í saumana á
hugmyndum Hermanns Pálssonar sem hann setti fram fyrst hér í Tímaritinu
fyrir tveim áratugum um að fornsögurnar boði í raun og veru kristna siðfræði.
Sú nýbreytni verður tekin upp frá og með þessu hefti að birta skrá yfir
höfunda efnis aftast i heftinu. Vonandi kemur þetta fróðleiksfúsum lesendum að
gagni þótt aðeins séu gefnar einföldustu upplýsingar.
SA
Sigtryggur Jónsson
Er rétt að það sé ekkert mál?
Síðastliðin 15—20 ár hefur vímuefnanotkun unglinga og ungs fólks borið á
góma af og til hér á landi. Framan af var umræðan fyrst og fremst á síðum
dagblaðanna og þá einkum sem fréttir af upptöku slíkra efna við tilraunir til að
smygla þeim inn í landið eða að lögreglan kom að hópi fólks við neyslu. Oðru
hverju slógu dagblöð þessum málum upp og kröfðust þess að yfirvöld gerðu
eitthvað róttækt til að koma í veg fyrir að ófögnuðurinn helltist yfir okkur eins
og nágrannalöndin. Að öðru leyti talaði fólk ekki mikið um þetta og yfirvöld
létu nægja að stofna fíkniefnalögreglu og fíkniefnadómstól og efla tollgæslu með
leitarhundum. Þó skaut upp hópum sem vildu að hass yrði gert löglegt, og brá
þá svo við að almenningur snerist öndverður gegn þeim hugmyndum. Um og
fyrir 1980 var ekki mikið vitað um skaðsemi hassnotkunar og ýmsar bábiljur og
rangar fullyrðingar gengu ljósum logum, einkum meðal þeirra sem lítið sem
ekkert vissu. Það varð til þess að þeir sem betur vissu (neytendurnir) héldu enn
fastar við þá skoðun sína að hassið væri skaðlaust og því eðlilegt að leyfa sölu
þess.
A þessum tíma var það fólk sem notaði hass og önnur vímuefni tiltölulega vel
félagslega aðlagað og hafði peninga til að borga fyrir efnið sem það notaði. Þess
vegna voru fá afbrot tengd neyslunni og samfélagið gat leyft sér að líta framhjá
henni. Það voru mest einstaklingar og litlir hópar sem stunduðu smygl til eigin
þarfa en lítið sem ekkert til að hagnast á því fjárhagslega. Þessir hópar voru fyrst
og fremst að krydda tilveruna — sem þó var allvel krydduð fyrir.
A síðustu 4—5 árum hefur þetta verið að breytast. Neytendahópurinn hefur
stækkað og yngst og nú eru í honum einstaklingar sem ekki er hægt að segja að
séu vel aðlagaðir félagslega og þar af leiðandi einstaklingar sem ekki geta
fjármagnað neyslu sína. Afbrotum hefur fjölgað sem tengjast vímuefnaneyslu
beinlínis og smygl í gróðaskyni hefur aukist. Um leið hafa fleiri vímuefni bæst
4