Tímarit Máls og menningar - 01.02.1985, Blaðsíða 112

Tímarit Máls og menningar
einkenna erlenda blaðadóma um þýðingar á íslenskum bókmenntum, þar
sem höfundum jafnt sem þýðendum er hrósað eins og samkvæmt skil-
greiningu. Slíkir ritdómar eru settir saman af velvilja (og stundum góðlát-
legri vorkunnsemi) í garð smáþjóðar, en hafa að öðru leyti ekkert gildi.
Sé þýðing Ivars Eskeland á Leigjandanum borin saman við frumtextann
koma ótrúleg vinnubrögð í ljós. Beinar þýðingarvillur og önnur hroðvirkni
blasa við á hverri síðu, og allt sem heitir listrænt form er horfið úr verkinu.
Eftir stendur illa skrifuð og óskýr saga sem verður á köflum óskiljanleg. Er
vandséð hvaða greiði íslenskum bókmenntum og erlendum lesendum er
gerður með þýðingu sem þessari, og gegnir furðu að Norræni þýðingarsjóð-
urinn skuli hafa talið ástæðu til að styrkja hana.'^
I. Frágangur og virðingarleysi við textann
Bókfrœdi
Leigebuaren kom út árið 1976 sem þriðja bindi ritraðarinnar Nordisk
bibliotek, sem Noregs boklag gaf út undir ritstjórn Ivars Eskeland og Knuts
Odegárd. A titilblaði er Jjess hvergi getið hvað bókin heitir á frummálinu né
hvenær hún kom út á Islandi. I stuttum inngangi um höfundinn og verk
hennar, sem aðeins er undirritaður með óútskýrðri skammstöfun, kemur að
vísu fram hvað bókin heitir á íslensku, en útgáfuár er þar ekki að finna.
Af bókfræðilegum upplýsingum er ekki annað að sjá en verkið sé þýtt úr
íslensku. Rétt hefði þó verið að taka það fram að þýðandi hefur stuðst mjög
við sænska þýðingu verksins sem Ingegerd Fries gerði og kom út í Svíþjóð
árið 1971 undir nafninu Den inneboende. Kemur þetta m. a. fram í því að
nánast hver einasta villa sænsku þýðingarinnar gengur aftur í þeirri norsku,
og stundum hefur augljós mislestur í henni verið tekinn fram yfir frumtext-
ann.2) Verða sýnd nokkur dæmi um þetta hér á eftir.
Urfellingar
Það lætur nærri að á hverri blaðsíðu þýðingarinnar hafi eitthvað fallið niður,
allt frá einstökum orðum og upp í heilar setningar. Ekki eru kaflaskil heldur
virt, og fyrir kemur að tveir eða jafnvel þrír kaflar renni saman í einn. Sama
gildir um greinaskil.
Oft verða þessar úrfellingar til þess að mikilvæg tákn falla burt úr
textanum, og stundum verða þær beinlínis til að rjúfa samhengi hans og gera
hann óskiljanlegan. Sem dæmi um þetta tvennt má taka samtal hjónanna í
svefnherberginu, þar sem Pétur er að nudda á sér ristarnar:
Frumtextinn Þýdingin
Eg er nú samt að hugsa um að láta Eg er no likevel meint pá á gjera
102