Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.02.1985, Blaðsíða 89

Tímarit Máls og menningar - 01.02.1985, Blaðsíða 89
Arni Bergmann Glæpur og refsing Dostoévskís Brot úr sögu mikils skáldverks Ég held því fram, að sá sem gerir sér grein fyrir fullkomnum vanmætti sínum til að hjálpa eða gera eitthvað gagn eða létta þjáningu mannkynsins — og sé sá hinn sami um leið fullkomlega sannfærður um að mannkynið þjáist — ég held því fram, að í hjarta hans geti það jafnvel gerst að ást hans á mannkyninu breytist í hatur til manna. Dostoévskí I I maí árið 1858 skrifaði Dostoévskí bróður sínum Mikhaíl bréf frá Semípal- atínsk í Síbiríu. Þar greinir hann frá skáldskaparáformum sínum og lætur meðal annars þessi orð falla um meiriháttar skáldsögu, sem hann kveðst því miður ekki geta byrjað á fyrr en hann er kominn aftur til Rússlands:1 Sagan byggir á traustri og farsælli grundvallarhugmynd og fjallar um persónu, sem aldrei hefur verið lýst áður. En þessi manngerð er mjög útbreidd í Rússlandi vorra daga, ef dæma má af þeim nýju hreyfingum og hugmyndum sem allir eru uppteknir af. Og ég er sannfærður um, að eftir að ég sný aftur muni mér takast að auðga skáldsögu mína með nýjum og ferskum athugunum. Nei, maður má ekki flýta sér um of, kæri vinur, maður verður að leggja sig allan fram til að skapa eitthvað sem er í raun og veru gott. Líklegt er að Dostoévskí sé með þessum orðum í fyrsta sinn að víkja að hugmyndum þeim, sem síðar meir breytast í þá skáldsögu hans sem frægust hefur orðið, Glœpur og refsing, söguna af Raskolnikof uppgjafarstúdent, sem myrðir okurkerlingu til fjár, bæði til að bjarga sjálfum sér og sínum nánustu úr sárri neyð og til þess að sanna að hann geti „stigið yfir“ hefðbundið siðgæði og þar með gengið í flokk mikilmenna sögunnar. Fáar skáldsögur hafa þolað jafn margar útgáfur á fjölda tungumála og þessi, fáar hafa jafn oft orðið efni í leiksýningar og kvikmyndir. Þess er skemmst að minnast að í fyrra flutti ríkisútvarpið íslenska leikgerð verksins á páskum og nú hefur Ingibjörg Haraldsdóttir þýtt þetta mikla verk úr frummálinu og 79
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.