Tímarit Máls og menningar - 01.02.1985, Side 16

Tímarit Máls og menningar
notkun vímuefna. Aðalsmerki bókarinnar virðist mér vera hversu sönn hún er.
Hún er ekki einhliða lýsing á því óhugnanlega við vímuefnanotkun eins og oft
vill verða í svona bókum, heldur fjallar hún líka um það sem höfðar til
neytandans. Þannig nær hún líka til þeirra sem vita af reynslu hvað er satt af því
sem sagt er um vímuefnaneyslu og hvað eru bábiljur einar.
Á bókarkápu skrifar útgefandi m. a.: „Þeir bera engan persónuvanda á borð
fyrir lesendur og kvarta ekki undan samfélagsvandamáli." Þetta er rétt. Sagan er
lýsing og spyr ekki spurninga. Ekki er reynt að komast að því hvers vegna
Freddý velur þessa leið, hvorki persónulegum né félagslegum ástæðum þess.
Einungis er fullyrt að ekkert mál sé að velja hana. Þess vegna er bókin ekki stórt
framlag til umræðunnar um fyrirbyggjandi aðgerðir eða hvernig eigi að bregðast
við þeim sem þegar eru byrjaðir. Hún er holl og góð lesning fyrir fullorðna og
unglinga sem eitthvað hafa kynnst því hugarfari og þeirri menningu sem
einkennir heim vímuefnaneytenda og hún vekur fólk til umhugsunar um að
þetta er líka að gerast hér á landi. Þegar bókinni lýkur er framu'ð Freddýs óljós,
en eftir standa margar spurningar: Getur hver sem er hætt heróínneyslu? Er
kannski nauðsynlegt að eiga jafnsterkan félagslegan bakhjarl og fjölskylda
Freddýs reynist vera þegar þau ákveða að þéttríða net utan um hann með aðstoð
vina og kunningja og stoppa hann af? Hvað með þá sem ekki eiga slíka að?
Hvað með Jesper?
Við stöndum núna frammi fyrir lokastigi þróunarinnar sem nágrannaþjóðir
okkar hafa gengið í gegnum í fíkniefnamálum, eins og áður var stuttlega lýst og
vel kemur fram í bók Njarðar og Freys. Þess vegna verðum við að spyrna við
fótum strax. Hvernig er hægt að fyrirbyggja að unglingar ánetjist vímuefnum?
Hvernig eigum við að mæta vímuefnaneytendum og heimi þeirra? A að þvinga
fólk í meðferð? Fyrst og síðast hljótum við samt öll að velta fyrir okkur einni
spurningu sem er viðkvæm og persónuleg um leið og hún er samfélagsleg og
ópersónuleg: Hvers vegna?