Tímarit Máls og menningar - 01.11.1986, Page 7

Adrepur
þjóðarinnar og æsku íslenska ríkisins á undarlega röklausan hátt yfir á hvern
einstakling. Maður er meðhöndlaður eins og barn, vingjarnlega, en af
varkárni og djúprættri fyrirlitningu. Og eigi maður erfitt með að finna rétt
orð á dönsku og bera þau fram á réttan hátt hjálpar það vafalaust til að
flokka mann sem barn.
Það þýðir ekkert að halda því fram við mig að þessi skoðun mín stafi af
því einu að ég sé illa menntaður og tornæmur. I fyrsta lagi hef ég dálitla
reynslu af því að umgangast breska háskólamenn og ber ekki saman hvað
það er auðveldara að vera metinn sem einstaklingur á eigin forsendum þar
en á Norðurlöndum. I öðru lagi veit ég af samtölum við fólk að ég er ekki
einn um reynslu mína af Skandinövum. Loks setur viðhorf þeirra til
Islendinga auðvitað svip á fleira en fræðilegar ráðstefnur. Hér í Tímaritinu í
fyrra sýndi Helga Kress rækilega fram á hvernig góðri íslenskri bók var
klúðrað í norskri þýðingu (og raunar þeirri sænsku líka sýndist mér). Eg er
handviss um að þýðandinn hefur unnið sitt verk í góðri meiningu og með
bestu samvisku. Honum hefur bara þótt góðverk sitt nógu mikið þó að
hann ómakaði sig ekki að komast almennilega að því hvað söguhöfundur
var að segja.
Sumir bregðast við íslendingafyrirlitningu granna okkar og frænda á
Norðurlöndum eins og Einar Kárason rithöfundur gerði í ádrepu sinni á
grein Helgu í þriðja hefti Tímaritsins í fyrra. Hann viðurkenndi að þýðingin
væri fúsk, en varaði við því að íslendingar vektu athygli á slíku í löngu máli
eða með stórðyrðum. Þá væri hætta á að útlendir þýðendur hættu að þýða
íslenska nútímahöfunda. Einar gerir sitt besta til að koma í veg fyrir að svo
fari og klykkir út með að fullvissa þýðendurna um „að flestir höfundanna
munu áfram bera til þeirra fremur hlýjan hug.“ Væntanlega án tillits til þess
hvernig þýðingar þeirra eru gerðar.
í fljótu bragði kann að virðast að menn eigi það mest við sjálfa sig hvort
þeir hafa skap til að vera svona nægjusamir. Þó fer ekki hjá því að þeir spilli
fyrir löndum sínum sem vilja láta taka sig alvarlega sem manneskjur í nor-
rænum félagsskap. Eftir því sem fleiri íslendingar sjást skríða á hnjánum
verður erfiðara að fá granna okkar til að trúa því að tegundin sé í rauninni
tvífætt.
Aðrir bregðast við þveröfugt við Einar Kárason og halda því fram að
kvartmilljón íslendinga sé að minnsta kosti jafnþung og jafnfjölmenn og
átta milljónir af Svíum. Þetta álit sýna menn til dæmis með því að vilja taka
þátt í norrænu samstarfi á íslensku eða ensku. Þessi villa er verri hinni fyrri,
því að norrænt samfélag er málsamfélag. Eina haldbæra forsenda þess er sú
að þrjú ríki Norðurlanda, og brot af því fjórða, nota svo lík tungumál að
þegnar þeirra skilja hver annan. Við íslendingar, finnskumælandi Finnar,
405