Tímarit Máls og menningar - 01.11.1986, Page 135

Fyrsta sagan. Studia Islandica, 37,1978.)
Meðal þeirra heimilda sem höfundur
Fagrskinnu hefur metið mest hafa verið
dróttkvæðar vísur og kvæði um höfð-
ingja. Hann hefur kunnað eða haft að-
gang að feikimiklu af slíkum kveðskap,
því að hann tilfærir alls 272 vísur og eru
margar hvergi annars staðar til, og hefur
hann þó bersýnilega, eins og Bjarni
bendir á, kunnað eða haft fyrir sér meiri
kveðskap en þann sem hann tekur upp í
ritið.
Eg sakna þess að Bjarni skuli ekki
hafa gert máli og stíl Fagrskinnu sérstök
skil á sama hátt og hann gerir með
Agrip. Reyndar er hvorugt jafnsérkenni-
legt í Fagrskinnu en þó er stíll ritsins
athugunar verður. Eins og Bjarni minn-
ist á hafa menn löngum gert heldur lítið
úr ritsnilld höfundar Fagrskinnu. Hann
virðist heldur vilja milda þann dóm, og
hefði þó mátt hnykkja betur á, að mér
finnst, því að víða er vel að orði komist
og bersýnilegt að höfundi hafa verið
kunn ýmis lærð mælskubrögð þótt hann
beiti þeim í hófi. Að vísu er erfitt að vita
hvað haft er beint eftir öðrum. Þó er
ljóst að höfundur hefur haft mætur á
andyrðingum, eins og þessi dæmi, tekin
af handahófi og til gamans, sýna vel:
I þessi orrostu var eigi gott
blauðum mpnnum mótgpngu
at veita fyrir sakar afls ok vápna ok
áræðis, ok þóttisk sá danskra manna
bezt hafa er firrstr var. En þeim
leiddisk brátt, er næstir váru ... (93)
Mikit starf hafði hann í sínu ríki ok
lítt til nytsemðar landsfólkinu. Hans
menn unnu hónum mikit, var hann
þeim góðr, þó at búpndum væri
hann harðr. Þessi pld hefir verið
hprðust í Nóregi ok verst fyrir þá
Umsagnir um bœkur
spk, at heiðinna manna þján sýsti
lítit gott, en sjálfum þeim þungt, er
báru. (103)
Fagrskinna er varðveitt í eftirritum
norskra handrita, og lítill vafi er á að
hún hefur verið saman sett að ósk og
líklega undir handarjaðri Hákonar
gamla, enda mun hún vera það Noregs-
konunga tal sem hann lét lesa yfir sér í
banalegunni. Nokkur þræta hefur hins
vegar verið um það með Norðmönnum
og Islendingum hvort höfundur væri
heldur norskur eða íslenskur. Um nokk-
urt skeið hafa flestir fallist á að hann
muni hafa verið Islendingur og Bjarni
hallast heldur á þá sveifina, ekki síst
vegna mikillar þekkingar á fornum
kveðskap. Nýlega hefur norskur fræði-
maður reynt að draga saman rök fyrir
því að höfundur hafi þó verið norskur.
Fullvíst verður það sjálfsagt aldrei, en
þótt hann hafi verið íslenskur, sem okk-
ur löndum þykir sennilegra, er bókin
tvímælalaust gott dæmi um þá norrænu
menningarsamvinnu sem hófst ekki
seinna en með Sverris sögu og haldið var
fram þangað til Sturla Þórðarson var
búinn að setja saman sögu Magnúsar
lagabætis.
Ég hef ekki sett mig svo vel inn í það
mikla efni sem Bjarni Einarsson hefur
unnið úr í útgáfu sinni á Agripi og Fagr-
skinnu að ég geti gerst dómari um starf
hans en hvergi er annað að sjá en það sé
unnið af þeirri alúð og kostgæfni sem
einkennir góða fílólóga, og gildir þá einu
þótt þeir unni ekki með ærslum þeim
ritverkum sem þeir fást við að gefa út.
Ekki ber á öðru en Islenzk fornrit séu
enn fallega prentuð þótt tölvur hafi tek-
ið við af handsetjurum, en mér þótti
letrið á formála ívið smátt og held að
óhætt hefði verið að hafa það af sömu