Tímarit Máls og menningar - 01.05.1988, Side 113

skáldlegan stíl sem ég minnist ekki að
hafa séð slíkan í verkum hennar fyrr.
Mætti taka mörg dæmi, einkum úr síð-
ari hluta bókarinnar þegar lýst er undir-
búningi Gunnlaðar undir vígslu kon-
ungs og fundi þeirra. En vandinn að
velja er svo mikill að best er að láta les-
endum eftir að velja sjálfir.
Vitaskuld er margt í Gunnlaðar sögu
sem skilur eftir undrun og spurn, og efa
um listrænt gildi eða hlutverk, en þeim
atriðum fækkar eftir því sem oftar og
betur er lesið. Endirinn skilur mig eftir í
óróleika og óvissu. Það er eins og þeir
töfrar sem svo fast hafa tengt frásagn-
irnar báðar, og því fastar sem nær dreg-
ur hámarki, hafi horfið og maður sitji
eftir fullur tómleika: er þá allt búið? var
þetta til einhvers? Hitt er svo augljóst
að það hefði verið jafnerfitt sem og það
hefði verið óraunsætt að sýna einhver
ytri tákn um afleiðingar af athöfnum
þeirra mæðgnanna. Lesandinn verður
sjálfur að hnýta þræðina saman.
Vésteinn Olason
VÖNDUÐ ÚTGÁFA EN GÖLLUÐ
Sigurður Nordal:
List og lífsskoðun I—III
(gefið út í umsjón Jóhannesar Nordals,
Reykjavík 1987)
Útgáfan á ritsafni Sigurðar Nordals,
sem hafin var á aldarafmæli hans, heldur
áfram með jöfnum hraða, og komu nú
fyrir jólin út þrjú ný bindi. Þar sem út-
gefendur hafa valið þann kost að skipta
verkum Sigurðar í „efnisflokka" án til-
lits til aldurs og eftir sínum eigin fors-
endum að því er virðist, eru þessi þrjú
bindi látin heita einn slíkur „flokkur",
Umsagnir um bakur
gefin út í snotrum kassa og nefnd einu
nafni „List og lífsskoðun I—III“. Eru
þau þannig fullgild hliðstæða þeirra
þriggja binda „Mannlýsinga“ sem komu
út í sams konar kassa 1986.
En við þessa flokkaskiptingu, svo og
tilhögun útgáfunnar, er sitthvað að at-
huga. Ef gefa ætti út verk rithöfundar
sem samið hefði fjölbreytt rit væri rétt-
lætanlegt að raða t.d. skáldsögum sam-
an, síðan ljóðum og loks ritgerðum eða
öðru, því allt eru þetta viðurkenndar
bókmenntagreinar, sem lúta hver sínum
sérstöku lögmálum, þannig að í flokka-
skiptingu sem byggð væri á slíkum bók-
menntagreinum væru líkur til að hver
flokkur hefði ákveðinn heildarsvip.
Hins vegar verður víst tæplega sagt, að
„mannlýsingar" séu sjálfstæð bók-
menntagrein á Islandi, og „list og lífs-
skoðun“ er það enn síður, og sem
„merkimiðar“ eru þessi heiti harla óljós
og merkingarlítil: „list“ Sigurðar Nor-
dals kom fram í flestu sem hann skrif-
aði, og brot úr „lífsskoðun“ hans harla
víða, og ýmsar snjöllustu „mannlýsing-
ar“ hans er að finna í fyrirlestrum þeim
sem prentaðir eru í flokknum „List og
lífsskoðun“. Erfitt er því að sjá rökin
fyrir þessum flokksheitum og gætu þau
reyndar valdið ýmsum meinlegum mis-
skilningi. Til er sú skemmtilega þjóð-
saga (og vonandi sanna) að Sigurður
Nordal hafi haft það orð um menn, sem
þekktu vel nöfn á höfundum og bókum
en vissu síður um innihaldið, að þeir
væru „kjalfróðir". Nú er hætt við því,
að maður sem stefnir að því að full-
komna sig í kjalfræðum og rýnir ákaft í
bókakili í hillum sínum með koníaks-
glasið í annarri hendi og vindilinn í
hinni, sé ekki miklu nær við að lesa þar
á kjölum margra bóka í röð „Sigurður
Nordal: Ritsafn". Talsvert öðru máli
247