Tímarit Máls og menningar - 01.03.1991, Page 117

um mánuði. í þessum ljóðum leitast höfundur
við að lýsa áhrifum árstíðanna á mannlífið. Af
smekkvísi og næmni endurskapar hann
stemmningar veðráttu og náttúru.
Sum þessara ljóða byggjast á stuttum svip-
myndum eins og „Agústljóð“ og „September-
ljóð“, önnur á samfelldum frásögnum eins og
„Júníljóð" og Júlíljóð". Myndmálið er víða
hrífandi: „Berjablá hvíslandi kyrrð / í rauðu
lyngi“ (26) eða „Þeir vaxa runnamir og blanda
varlega græna litinn en trén við garðskálann
nota stærri pensla“ (22).
Þriðji hluti bókarinnar nefnist „Von og óvon“.
Upphafsljóðið, „Vatnsberinn sárþyrsti", er
eitthvert dulmagnaðasta og áhrifamesta ljóð
bókarinnar. Þar bregður höfundur upp, með
stuttu millibili, svipmyndum af ólíkum
aðstæðum sem hver um sig laðar vatnsberann
sárþyrsta fram á sjónarsviðið.
Hver er þessi sárþyrsti vatnsberi? Er hann
sendiboði frá Olympsfjalli, kominn til okkar frá
guðum skáldskaparins, þegar við eigum þess
síst von, til að krefja skáldið í okkur um söng?
Eða er hann líkömnun þess ósefandi sársauka
sem innra með okkur býr og getur vaknað þegar
minnst varir: „Og þá er hann skyndilega mættur
/ vatnsberinn sárþyrsti" (34).
Fjórði hluti bókarinnar nefnist „Sveifla". I
upphafsljóðinu „Café Hressó“ er á meistara-
legan hátt ort um einmanakennd sem í marg-
menni veitingastaðar vex með hverju glasi.
Ljóðmælandi, sem að því er virðist er orðinn
glaseygður nokkuð, sér gestina sem ljósaperur
er „reika um garðinn og salina / Sumar ekki vel
skrúfaðar oní hálsinn" (45).
Og er þá ekki stóra tromman komin í gang
þessi sem sumir kalla virðulegum nöfnum:
stóra tromma dapurleikans
stóra tromma einsemdarinnar. (45)
Opna prósaljóðið „Sveifla" er mest áberandi í
fjórða hluta. Það er örvæntingarfull einræða
sem þó hefur írónískan undirtón, því stundum
er eins og ljóðmælandi skopist að eigin angist.
Hugdettur hans eru skemmtilegar þótt alvaran
undir niðri leyni sér ekki:
(...) ég er óttasleginn og óttinn bjargar engu.
Það eru hundrað réttmætar röksemdir gegn ótt-
anum, en engin bítur á hann. (49)
Síðasti hluti bókarinnarbernafnið „Salt“. Hann
hefur að geyma það sem kallað er á slæmri
íslensku „prósaljóð" en Sigurður nefnir „ljóð í
lausu máli“. Sigurður hefur áður ort slík ljóð og
eru all nokkur í Ljóð námu menn (1988). Þau
ljóð fannst mér reyndar það sísta í þeirri annars
frábæru bók en sum prósaljóðin í „Salt“, t.d.
„Veitingahúsið Van Gaalen", „Salt“ og „Morg-
unstund“, eru aftur á móti með því besta sem
Sigurður hefur látið frá sér fara.
Meðal prósaljóðanna í „Salt“ er að ftnna pers-
ónulegustu ljóð Sigurðar til þessa. Yrkisefni
þeirra eru minningar hans ffá námsárunum í
Frakklandi og má hæglega skilja þau sem nokk-
urs konar uppgjör hans við eigið líf.
í ljóðinu „Ávextir jarðarinnar“ lýsir höfundur
þeim tilfinningum er vakna innra með honum
er hann ftnnur aftur samnefnda ljóðabók eftir
André Gide sem hann hefur ekki lesið lengi:
Toulouse 25. október 1967 stendur skrifað á
fyrstu síðu.
Þar fyrir neðan: Sigurður Pálsson Reykjavík
Islande.
Tuttugu árum síðar fmn ég ryk í þessari litlu
bók. Ryk. En von bráðar sprettur það aftur fram
svalandi vatnið. Þrotlausar lindir, svalandi vatn
og ávextir. (57)
Við lesturinn rifjast upp í huga höfundar hvem-
ig hann, daginn sem hann keypti bókina, varð á
vegi sígauna er fóru með hann til spákonu og
rændu þar peningunum hans meðan spákonan
spáði honum auðæfum.
Þann dag megnaði lestur Avaxta jarðarinnar
að bæta honum upp peningamissinn með svo
TMM 1991:1
107