Tímarit Máls og menningar - 01.06.1995, Page 55

Er ungir folar fitna inn við stall,
sem flestir verða aðeins markaðsvara,
má gamall jálkur líkt og freðið fjall
á fannabreiðum einn og gleymdur hjara.
Hann krafsar gadd, unz kelur hóf og legg,
og koldimm nóttin ógnar sínum gesti.
En stormakófið kæfir brostið hnegg
í klakabörðum útigönguhesti.
Hart er að verða að híma undir vegg
og hafa verið gæðingurinn bezti.26
Hér gæðir Davíð íslenska vetrarmynd því tákngildi að geta átt við örlög hans
sjálfs þegar íslensk ljóðlist var komin inn á allt aðrar brautir en hann hafði
kosið að ganga.
Áðan var á það minnst að yfirleitt segði Davíð einhverja sögu í flestum
kvæða sinna og skal því þá ekki gleymt að hann freistaði frama síns við
listform sem fremur byggjast á ffásögn en ljóðið.
Árið 1940 kom út effir hann mikil skáldsaga, Sólon Islandus, er hann samdi
um ævi og örlög misheppnaðs gáfumanns og flakkara, Sölva Helgasonar. Öll
er sagan yljuð af samúð Davíðs með olnbogabörnum og utangarðsmönnum
þessa heims og í lýsingum á listamannsstolti og skaphita Sölva nær Davíð
sams konar innlifun og samsömun við yrkisefnið og við þekkjum frá sögu-
legum kvæðum hans.
Vafalaust lagði Davíð alla rækt við samningu sögu sinnar um Sölva
Helgason, enda fullsæmdur af henni. Hann mun þó hafa ætlað sér stærra
hlut með leikritum sínum og lagt meiri metnað í samningu þeirra.
Áður hefur verið minnst á Munkana á Möðruvöllum og má segja að þar
yfirskyggi heift höfundar andspænis kaþólsku klausturlífi listræna persónu-
sköpun og dramatíska spennu.
Næsta leikrit hans, Gullna hliðið (1941), hefur sennilega ásamt Svörtum
fjöðrum orðið vinsælast allra verka Davíðs. Þar heppnast honum að flétta
lífsvisku þekktrar þjóðsögu og gráglettnar hugmyndir íslenskrar þjóðtrúar
um veikleika Satans saman við Ijóðrænan þokka eigin listgáfu og dálítið
stórkarlalegan húmor sinn sem líklega nýtur sín hvergi jafnvel og í þessu
verki.
Stórkarlalegur húmor. Það minnir á annað. Davíð iðkar það nokkuð,
einkum framan af höfundarferli sínum, að bregða fýrir sig grófýrðum,
stundum blótsyrðum, í kvæðum sínum. Ætli það sé ekki stílleg birtingar-
mynd dýrkunar hins hrjúfa og upprunalega?
TMM 1995:2
49