Tímarit Máls og menningar - 01.12.1997, Page 13

FRAMHJÁ ÞÖGNUÐUHOLTUM
manna og arðræningja. Hin andstæðu mótíf ljóðsins benda til þess að
ávirðingarnar séu ekki síst á sviði umhverfismála. Annarsvegar eru snakk-
arnir, valdsmennirnir sem sækja vald sitt og viðurværi í hið ófrjóa og
rányrkta - en það gæti átt við hvorttveggja: veraldlegt svið og andlegt.
Hinsvegar eru svo varnarlaus börn sólarinnar sem hljóta svikna vöru. Hér
er í senn fjallað um ffamgöngu valdhafa við þegna í þjóðfélaginu og um
gjafakorn auðugra ríkja til fátækra þjóða þriðja heimsins. Það er ekki bein-
línis lystugt sakramenti sem fólki er boðið. Hinir nauðbitnu hagar mamm-
ons er kaldhæðin og eftirminnileg nafngift á hinu rányrkta eyðilandi:
Þar eð viðbitið
er ffoða snakka
sem svikist hafa
undir geldar ösnur
í nauðbitnum högum
mammons,
er náðarkornið
handa varnarlausum
börnum sólarinnar
sýklum blandið.
(Yfir heiðan morgun)
Ljóðið Verðmiði er beinskeytt ádrepa og tjáir heilaga reiði vegna tíðra frétta
í fjölmiðlum um að kópar séu flegnir lifandi í Kanada en selveiðimenn
fullyrða að slíkt sé ekki gert. Hvort sem slíkar fréttir eru lognar eða sannar,
voru þær notaðar til að hvetja fólk til að kaupa ekki klæðnað eða vörur úr
selskinni. Undir þennan áróður tekur ljóðið:
þóknast yður holdrosar
neonljósadætur
séu þeir lausir
við sýnilegt blóð?
(Yfír heiðan morgun)
Síðan er selunum jafnað við mannfólkið: „fláning lifandi barns“. Urtusorg
er jafnað við móðurharm. Kvæðið má skilja sem kröfu um að maðurinn
hætti að drepa aðrar lífverur og nytja þær. Slíkt náttúruverndarsjónarmið er
mjög umdeilt og margir benda á að það muni ekki leiða til farsæls jafnvægis
í náttúrunnar ríki, auk þess sem alger friðun myndi hafa afdrifaríkar félags-
legar og efhahagslegar afleiðingar. En fyrst og fremst er ljóðið ádeila á þetta
meinta, kvalafulla dráp á selkópum. Ljóðið er vissulega myndrænt en
óvenjulega mælskt af hálfú Stefáns Harðar og því veldur heilög reiðin.
11
TMM 1997:4