Tímarit Máls og menningar - 01.12.1997, Blaðsíða 14

EYSTEINN ÞORVALDSSON
Allmörg Ijóð Stefáns Harðar eru ádeila á eyðingu skóga og lífríkis þeirra,
tjáð í knöppum, áleitnum myndum. Þar á meðal er Sagarhljóð (Farvegir) þar
sem „Viðarsög talar upp úr svefni / um sakbitnar tennur“. í ljóðinu Krossar
(Tengsl) má heyra og sjá að „skógarböðlarnir kvaka“ og eru það slæm skipti
fyrir söng fugla, og kvakandi stíga böðlarnir óhugnanlegan dans kringum
fórnarlambið. Skógarböðlunum eða „sekasta dýrinu“, eins og það heitir í
Vísu hindrarans (Farvegir), er þó veitt skjól af trjánum meðan þau fá að
standa. Áhrifaríkust verða þessi ádeiluljóð þegar skáldið gæðir þau sinni
eðlislægu hæversku. Þá lýsa þau í ýmsar áttir út fyrir sig í allri sinni hógværð.
Árablöð er eitt af þeim ljóðum:
Þá sungu merkur
sungu -
sagt er
í skjölum.
Það er satt
að þær sungu,
en það var í sólskini
í lok regntímans.
Enda sungið
í mörk,
en það skrjáfar
í skjölum.
Skrjáfar
sem í skorpnum blómum
þegar lindir þorna.
(Yfir heiðan morgun)
Það eru semsagt ekki eingöngu fuglar sem syngja í mörkinni heldur syngja
skógarnir sjálfir - eða sungu áður en þeim var breytt í pappír. Þetta ljóð um
örlög skóganna er að yfirbragði myndræn frásögn, en það er eigi að síður
sannfærandi áminning um afdrif lífríkisins og ádeila á eyðinguna; það
miðlar þeim íronísku upplýsingum að skógurinn er orðinn að skjölum sem
geyma heimildir um skóginn og söng hans og um leik veðranna meðan hann
var lífs. En nú er svo komið að vindblærinn leikur ekki lengur um laufblöð
trjánna, þess í stað skrjáfar í skjölum eins og í skorpnum og skrælnuðum
blómum, þ.e. eyddu lífi. Þannig hafa „skógarböðlarnir“ leikið náttúruverð-
mætin. Smáljóðið Fyrirbæn er af sama toga myndrænnar hæversku og
12
TMM 1997:4