Dagblaðið Vísir - DV - 26.11.2010, Qupperneq 43

föstudagur 26. nóvember 2010 umsjón: helgi hrafn guðmundsson helgihrafn@dv.is skrýtið 43
Eldsnemma morguns hinn 27. nóvember
1810 (fyrir nákvæmlega 200 árum á laugar-
daginn) var bankað laust á dyrnar í húsi núm-
er 54 við Bernersstræti í miðborg Lundúna. Í
húsinu bjó frú Tottenham, vel liðin kona úr
efri millistétt. Þjónustustúlka hennar kom til
dyra. Fyrir utan stóð sótari sem bauð góðan
og blessaðan daginn. „Ég er þá mættur, eins
og óskað var eftir, til að hreinsa skorsteininn.“
En þjónustustúlkan skildi þetta ekki. Það
hafði enginn pantað sótara að því er hana
minnti, enda voru stromparnir í mjög góðu
ásigkomulagi. „Nei, minn góði, það hefur
orðið einhver misskilningur,“ sagði þjónustu-
stúlkan og sendi sótarann burt.
einn og annar og enn annar
Þjónustustúlkan var nokkuð hissa á þessum
ruglingi, en jæja, það var svo sem ekki stór-
mál, hugsaði hún með sér. En örskömmu síð-
ar var aftur bankað á dyrnar. Annar sótari var
mættur á staðinn og hafði sömu sögu að segja
og hinn fyrri. Þegar hann var farinn kom sá
þriðji. Og svo fjórði. Og svo fimmti. Þeir voru
tólf talsins allt í allt!
Þegar sá síðasti var farinn var þjónustu-
stúlkan uppgefin og vonaði að dagurinn yrði
hér eftir rólegur. En ekkert gat verið fjarri
sannleikanum. Koma sótaranna var aðeins
forsmekkurinn að einum mesta og kvikindis-
legasta hrekknum í gervallri sögu Lundúna-
borgar.
Kolafarmur upp að dyrum
Um leið og sótararnir voru úr sögunni keyrði
floti stórra vagna inn í mjótt strætið, kúffull-
ir af kolum. Kolafarmurinn var allur ætlaður
húsi númer 54. Þjónustustúlkan sagði felm-
tri slegin við kolakarlana að engin kol hefðu
verið pöntuð þennan daginn. Og nú var frú
Tottenham komin í dyrnar og reyndi að beina
kolaflotanum burt. En ballið var rétt að byrja.
glæsilegar brúðartertur
Á eftir kolavögnunum mættu tugir bakara
á svæðið. Hver og einn þeirra hélt á rándýr-
um og stórglæsilegum brúðartertum. Þeir
sögðu að terturnar hefðu verið pantaðar til
þessa heimilisfangs. Frú Tottenham roðn-
aði og þurfti að útskýra fyrir bökurunum að
hún væri ekki á leið upp að altarinu, hún væri
ekkja og hefði ekki í hyggju að giftast aftur, að
minnsta kosti ekki þennan daginn. Bakar-
arnir gengu tómhentir heim, en mættu flóð-
bylgju ýmissa sérfræðinga, kaupmanna og
handverksmanna sem allir voru á leiðinni að
húsi númer 54.
læknar, prestar og útfararstjórar
Læknar börðu að dyrum og sýndu frú Totten-
ham bréf sem þeir sögðu að hún hefði skrifað
þeim. Á eftir þeim komu lyfsalar, skurðlækn-
ar og lögfræðingar. Þar næst mættu kirkj-
unnar menn á svæðið, prestar hinna ýmsu
trúarsöfnuða sem sögðust hafa verið kallað-
ir til hússins til að vaka yfir deyjandi íbúum
þess. Á meðan prestarnir stóðu í forstofunni
biðu tugir útfararstjóra á götunni, hver og
einn með líkkistur með sér og vildu fá að vita
hversu margir væru látnir.
Frú Tottenham var orðin mjög ringluð og
sagðist alls ekki vera komin á grafarbakkann.
Þvert á móti væri hún fílhraust og þyrfti því
hvorki á læknisskoðun, bænastund né lík-
kistu að halda.
Píanó og orgel
Næst mættu á svæðið fjörutíu fisksalar. Þeir
báru upp að dyrum stórar tunnur, fullar af
humar og þorskhausum. Í kjölfar þeirra komu
skósmiðir, danskennarar, leðursmiðir, vefn-
aðarvörusalar, hattagerðarmenn og slátrarar.
Tugir píanóa höfðu verið fluttir upp að dyrum
hjá frú Tottenham að ógleymdu gríðarstóru
orgeli sem sex menn höfðu borið á staðinn.
Og við hlið hljóðfæranna voru komin kynstr-
in öll af húsgögnum sem stöfluðust upp.
Flutningavagnar, hross og fólk sem fylgdist
með gjörsamlega fylltu strætið og mynduðu
umferðarteppu. Og allir virtust jafn ringlaðir.
Borgarstjórinn mætir á svæðið
Nú dreif að valdamenn. Seðlabankastjóri
Englands tróð sér í gegnum þvöguna og á eftir
honum kom æðsti maður Austurindíafélags-
ins. Jarlinn af Gloucester kom á silkiklædd-
um hestvagni. Og að lokum var sjálfur borg-
arstjóri Lundúna mættur, líkt og til að kóróna
endanlega þessa brjálæðislegu óreiðu sem
hafði lamað borgina.
Veðmál gárunga
Það var farið að skyggja þegar strætið fór
loksins að tæmast og farartækin, sölumenn-
irnir og sjónarvottar voru flestir farnir. En
hvað í ósköpunum hafði gerst?
Í húsinu beint á móti húsi númer 54 á
Bernersstræti sátu tveir menn í djúpum hæg-
indastólum. Samuel Beazly rétti Theodore
Hook skilding. Þeir höfðu skemmt sér kon-
unglega þennan dag og fylgst með öllum
ósköpunum. Hook hafði unnið veðmál þeirra
félaga. Hook hafði sagst geta breytt hvaða
húsi sem er í það umtalaðasta í borginni. Til
að takast ætlunarverkið hafði hann sent fjög-
ur þúsund beiðnir og pantanir til manna í öll-
um starfsgeirum í nafni frú Tottenham. Hook
var frægur rithöfundur á sinni tíð. Honum var
aldrei refsað fyrir uppátækið.
Tugir píanóa höfðu verið fluttir upp að
dyrum hjá frú Tottenham að
ógleymdu gríðarstóru orgeli
sem sex menn höfðu borið á
staðinn.
Enskur rithöfundur
veðjaði árið 1810 við
vin sinn og sagðist geta
gert hvaða hús sem er
að því frægasta í Lund-
únum. Niðurstaðan var
hrekkur þar sem hann
sendi 4.000 sölumenn,
presta, handverks-
menn og ýmsa fleiri til
nágrannakonu sinnar.
uppátækið lamaði
Lundúnir vegna óreið-
unnar og umferðartepp-
unnar sem skapaðist.
hrekkjalómurinn Rithöfundurinn Theodore
Hook veðjaði við vin sinn, sagðist geta gert hvaða
hús sem var í Lundúnum að miðpunkti athyglinn-
ar. Vesalings frú Tottenham var fórnarlamb hans í
einum ótrúlegasta hrekk sögunnar.
Óreiða sótarar, prestar, lögfræðingar, læknar, útfararstjórar,
skósmiðir og menn úr nær öllum starfsgeirum bönkuðu upp á
hjá frú Tottenham í Bernersstræti í Lundúnum sem kannaðist
ekki við að hafa óskað eftir þjónustu þeirra. 4.000 menn voru
plataðir á staðinn og þar með talinn sjálfur borgarstjórinn.
rithöfundur
lamaði Lundúnir
hestvagnar Lundúnir snemma á nítjándu öld.