Dagblaðið Vísir - DV - 19.08.2011, Blaðsíða 48

D
anir hafa teygt úr sér
í Kaliforníu. Í Carls­
bad, rétt norðan við
San Diego og ekki
ýkja langt frá Disney­
landi, hafa þeir byggt sér Lego­
land á borð við það í Billund.
Og hér í Solvang í Santa Barb­
ara hefur Litla­Danmörk verið
reist í allri sinni dýrð.
Héraðið hefur oft verið
kallað „Ameríska rivíeran“ og
þykir loftslagið minna mjög á
Miðjarðarhafið. Í héraðshöf­
uðborginni, Santa Barbara,
sem margir kannast líklega við
úr samnefndri sápuóperu, er
bannað að byggja hús nema
þau líti út eins og ættu þau
heima á Suður­Spáni. Í Sol­
vang er það hins vegar Dan­
mörk sem er fyrirmyndin, og
lög kveða á um að allar bygg­
ingar í hinum 5.000 manna bæ
verði að vera danskar í útliti.
100 ára afmæli
Solvang fagnar þessa dagana
100 ára afmæli sínu. Á meðan
flestir Norðurlandabúar sem
héldu vestur um haf fluttu til
fylkja langt inni í landi, svo sem
Minnesota eða Wisconsin eða
Manitoba í Kanada, þar sem
vetur voru jafnvel enn kald­
ari en heima, ákváðu nokkrir
danskir menntafrömuðir að
koma sér fyrir í hinni sólríku
Kaliforníu.
Ætlun þeirra var að stofna
lýðháskóla að danskri fyrir­
mynd. Árið 1911 fundu þeir
heppilegt svæði og stofnuðu
bæinn Solvang, sem merk­
ir „sólríku ekrurnar“. Skól­
inn er enn til og nefnist Atter­
dag í höfuðið á konungi þeim
sem sameinaði Danmörku
á 14. öld, en hann var faðir
Margrétar 1. sem sameinaði
öll Norðurlöndin í Kalmar­
sambandinu. Nafna hennar,
Margrét Þórhildur núverandi
drottning, hefur tvisvar heim­
sótt Solvang við mikinn fögnuð
heimamanna, en danskir dag­
ar eru haldnir hér í lok sept­
ember.
Tréstorkar og hafmeyjur
Þó virðist sem allir dagar hér
séu danskir. Dönsk bakarí eru
úti um allt og veitingastað­
irnir bjóða upp á smörrebröd
á danska mátann. Tréstorkar
standa ofan á stráþökum
(reyndar oft úr gervistrái),
sem ku boða heppni hér sem
í gamla landinu. Fjórar vind­
myllur eru í bænum, þó eng­
in þeirra starfandi. Det Runde
Tårn er hér einnig, einn þriðji
af stærð fyrirmyndarinnar og
hýsir pítsustað í stað stjörnuat­
hugunarstöðvar.
Sumir af helstu sonum
Danmerkur, jafnt skáldaðir
sem raunverulegir, koma hér
fyrir. H.C. Andersen fær styttu
og Hamlet Danaprins heilt
torg. Þekktustu dóttur Dan­
merkur, litlu hafmeyjuna, er að
finna á skjaldarmerki Solvang
og eftirmynd þeirrar í Kaup­
mannahöfn situr ofan á steini.
Ólíkt Íslendingum hafa heima­
menn ekki enn séð ástæðu til
að sprengja hana í loft upp.
Blágresi af gerð sem annars
vex helst við Miðjarðarhaf og
læðist víða upp með veggjum
minnir mann þó á að maður
er ekki staddur á milli Eystra­
salts og Atlantshafs, heldur er
það Kyrrahafsgolan sem hér
blæs yfir. Annað sem gefur
raunverulega staðsetningu til
kynna er það að í staðinn fyrir
Carlsberg og ákavíti drekka
menn hér rauðvín í miklu
magni eru vínsmökkunarstað­
ir á hverju horni.
Þrúgur gleðinnar
Santa Ynez­dalurinn, en svo
nefnist svæðið hér í kring, er
þekktur fyrir fleira en Litlu­
Danmörku. Ásamt Napa­
dalnum norðar í Kaliforníu er
hér eitt helsta vínræktarhérað
Bandaríkjanna og eru hér um
75 vínekrur sem hægt er að
heimsækja og bragða á fram­
leiðslunni. Hér er einnig sögu­
svið hinnar kostulegu kvik­
myndar Sideways, sem fjallar
einmitt um vínsmökkunar­
ferð tveggja miðaldra karl­
manna og konurnar sem þeir
hitta. Mikil víndrykkja er til
þess fallin að laða fram hungr­
ið, og sé maður búin að fá nóg
af danskri matargerðarlist í bili
er tilvalið að gæða sér á strúta­
kjöti eins og þeir gera í mynd­
inni. Inn á milli vínekranna má
einmitt sjá strútabú á víð og
dreif.
Leigubílstjórinn Martin
frá Tyrklandi hefur, rétt eins
og Miles í Sideways, mikinn
áhuga á vínsmökkun jafnframt
því sem hann gengur um með
rithöfundadrauma í kollinum.
„Hvers vegna er lífið svona erf­
itt fyrir listamenn?“ spyr hann
þegar hann keyrir upp að stað
sem sérhæfir sig í vínum með
ítölsku yfirbragði. „Ég veit það
ekki,“ segi ég og dreypi á hreint
ágætu Syrah.
Kátir karlar á Ægisgötu
Bærinn Monterey, sem er
nokkuð norðan við Solvang, er
einnig þekktur fyrir drykkju, þó
af öðrum toga, eins og lýst er í
skáldverkum John Steinbeck.
Rithöfundurinn vann Nóbels­
verðlaunin nokkrum árum á
eftir Laxness og er þekktastur
fyrir bækurnar Þrúgur reiðinn­
ar og Mýs og menn, sem hafa
verið listilega þýddar yfir á ís­
lensku. Það eru þó bækurnar
Kátir voru karlar og Ægisgata
sem gerast hér á hafnarsvæð­
inu Cannery Row í Monterey
og segja á skemmtilegan hátt
frá iðjuleysingjum þar. Einn
þeirra vinnur á bar og í hvert
sinn sem gestum mistekst að
klára úr glösunum hellir hann
afganginum í tunnu sem hann
hefur síðan með sér heim til
karlanna kátu.
Í heimabæ hans Salinas, rétt
hjá, er safn til heiðurs Stein­
beck, en þar var kvikmyndin
Austan við Eden með James
Dean tekin, einnig byggð á bók
höfundarins. Vegsummerki
Steinbecks eru alls staðar á
Cannery Row, söfn og styttur
og upplýsingaskilti sem segja
manni hvar helstu viðburðir
bóka hans áttu sér stað. Í dag
er svæðið frekar ætlað túristum
en hafnarverkamönnum, hér
eru margir sjávarréttarstaðir og
einn stærsti sjávardýragarður
Bandaríkjanna. Þó getur mað­
ur stundum séð persónur sem
virðast eins og sprottnar úr bók­
um Steinbecks inn á milli. „Ég
er borgarstjóri Cannery Row,“
segir eldri maður sem flatmag­
ar hálfutanveltu í sólinni. „Get­
urðu lánað mér fimm dollara?“
bætir hann við. Ég verð við því.
Heimabær Clint Eastwood
Síðasta stopp áður en komið
er til San Fransisco er bærinn
Carmel. Eins og Santa Barb­
ara og Solvang er bærinn afar
krúttlegur, og hér gilda einnig
strangar reglur sem sjá til þess
að svo verði áfram. Bannað er
að setja upp umferðarljós eða
auglýsingaskilti eða byggja hús
sem eru hærri en tvær hæð­
ir. Einnig er bannað að ganga
um í háum hælum án tilskilins
leyfis. Leyfið er hægt að fá end­
urgjaldslaust á skrifstofu borg­
arstjóra, en upprunalega hug­
myndin var sú að koma í veg
fyrir lögsóknir á hendur borg­
aryfirvöldum. Göturnar eru
óreglulegar og gróður vex upp
á milli hellna sem geta verið
hættulegar þeim sem ganga í
háum hælum.
Einn þekktasti íbúi bæjar­
ins, Clint Eastwood, fór í fram­
boð árið 1986 og þegar hann
náði kjöri lét hann breyta sum­
um af þessum reglum, meðal
annars til þess að geta byggt
aukahæð á eigið hús. Hæla­,
skilta­ og umferðarljósabönn­
in eru þó enn í gildi.
Carmel er einnig einstak­
lega hundavæn borg. Þeir eru
velkomnir á öll hótel hér og
flestir veitingastaðir bjóða upp
á sérstök svæði ætluð þeim og
jafnvel matseðla. „It‘s a Wal­
Mart for dogs,“ segir einn hrif­
inn kúnni sem gengur inn í
súpermarkað ætlaðan fjórfæt­
lingum
Carmel er einnig þekktur
sem „Carmel­by­the­Sea,“ til
að aðskilja hann frá nágranna­
bæjunum „Carmel Valley Vil­
lage“ og „Carmel Highlands.“
Clint Eastwood uppgötvaði
bæinn þegar hann var sendur
þangað sem hermaður á tím­
um Kóreustríðsins og býr hér
enn þann dag í dag. Hann átti
eitt sinn veitingastaðinn Hog‘s
Breath Inn, en þó hann sé ekki
lengur eigandi eru veggirnir
enn skreyttir myndum af stór­
stjörnunni. Eastwood leikstýrði
sinni fyrstu kvikmynd, Play
Misty for Me, í bænum, og í
seinni tíð var Basic Instinct tek­
in upp hér.
Það eru þó fleiri listamenn
en Clintarinn sem búa í bæn­
um. Gallerí eru á hverri götu,
en fasteignaverðið er nú orð­
ið svo hátt að bærinn er í dag
talinn heppilegri staður til að
selja listaverk en framleiða þau.
Ekki aðeins kvikmyndastjörnur
og málarar hafa komið sér fyr­
ir í Carmel, skoski rithöfund­
urinn Robert Louis Stevenson
bjó hér fyrir rúmum hundrað
árum. Hann er einna þekkt­
astur fyrir söguna af Dr. Jekyll
og Mr. Hyde, en annað höfuð­
verka hans, Fjársjóðseyjan, ku
vera innblásið af pálmatrjánum
meðfram ströndinni, þar sem
einnig má sjá seli og otra flat­
maga á góðum degi.
Listamennirnir sem hér búa
eiga það til að láta sig dreyma
um fjarlægar slóðir, en líklegt er
að þeir sem hingað hafa kom­
ið muni ávallt láta drauma sína
flytja sig aftur til sjávarsíðunnar
við Carmel, gömlu bryggjunnar
í Monterey eða þá vínræktarhér­
aðanna í kringum Litlu­Dan­
mörku í Solvang.
48 | Lífsstíll 19.–21. ágúst 2011 Helgarblað
Í eldhúsinu
Aðalsteinn Kjartansson
adalsteinn@dv.is
Pönnukökur
með ávöxtum
Þ
egar þú vilt gera vel við
sig á sunnudagsmorgni
eða bara þegar þig
vantar einfaldan eftir­
rétt í kvöldverðarboðið er um
að gera að smella í franskar
pönnukökur eða crepés.
Uppskriftir að pönnukök­
um eru nú ekki flóknar og er
sú sem ég hef yfirleitt notað
eins einföld um hægt er. Þú
blandar bara 125 grömmum
af hveiti saman við teskeið af
sykri, hrærir saman þrjú egg
og um fimm desílítra af mjólk
og blandar svo öllu saman.
Bræðir 30 grömm af smjöri
eða smjörlíki á pönnu og
hrærir saman við deigið.
Það er engin nauðsyn að
vera með alvöru íslenska
pönnukökupönnu – enda um
franskar pönnukökur að ræða.
Það er svo sem heldur ekki
nauðsynlegt að vera með ein­
hverja sérstaka franska pönnu.
Einföld panna dugar. Teflon­
húðaðar pönnur koma sér vel
fyrir þá sem ekki eru vanir að
gera pönnukökur.
Deiginu sem þú blandaðir
saman á örskotsstundu hellir
þú svo á pönnuna þannig að
þú fáir pönnuköku sem er
aðeins þykkari en venjuleg ís­
lensk pönnukaka. Þú þarft
þó að gæta að því að pönnu­
kakan verði ekki þykk eins og
amerískar pönnukökur. Þegar
deigið er svo komið á pönn­
una er sniðugt að velta pönn­
unni aðeins til þannig að deig­
ið dreifist vel og jafnt yfir alla
pönnuna.
Þegar þú finnur að pönnu­
kakan er orðin aðeins laus á
pönnunni eða farin að haldast
saman er svo kominn tími til
að snúa henni. Þá er kominn
tími til að gera pönnukökuna
franska! Þú bætir við hverj­
um þeim ávöxtum sem þig
langar í, smyrð jafnvel Nutella­
súkkulaði eða hnetusmjöri á
pönnukökuna meðan hún er
á pönnunni, eða sykrar hana
með flórsykri. Þú brýtur svo
pönnukökuna saman á pönn­
unni sjálfri og smellir henni
á disk.
Valur Gunnarsson
Ferðasaga
Litla-Danmörk í
Norður-Ameríku
Litla hafmeyjan, smörrebröd, Dannebrog og
allir virðast ölvaðir. Nei, við erum ekki stödd
í Kaupmannahöfn, heldur í hjarta Kaliforníu,
einhvers staðar á milli Los Angeles og San
Fransisco. Allt í kring lítur þó danskt út.
Eiginlega of danskt til að vera danskt. Þetta
er frekar eins og smækkuð póstkortaútgáfa
af Kaupmannahöfn, Danmörku eins og
Bandaríkjamenn ímynda sér hana.
Í litlu Kaupmannahöfn Þar sem Bandaríkjamenn hafa byggt sér Legoland.
Komið aftur Hér eru gestir bæjar-
ins kvaddir á dönsku.
Litla hafmeyjan Litla hafmeyjan
í Kaliforníu.
„Þó virðist sem
allir dagar hér
séu danskir. Dönsk
bakarí eru úti um allt
og veitingastaðirnir
bjóða upp á smörre-
bröd á danska mát-
ann.