Frjáls verslun - 01.10.2013, Blaðsíða 36

36 FRJÁLS VERSLUN 10. 2013
skoðun
Eftir 2003 breyttist lána markaður vegna hús næðiskaupa mikið.
Fólki bauðst 90% fast eigna lán
sem hægt var að greiða upp
á 40 árum. Margir stukku á
þessi „kostakjör“. Velta jókst á
fasteignamarkaði og kaup endur
buðu hærra verð fyrir fasteignir
enda hægt að fá mestallt lánað.
Margir virtust líka kæra sig
kollótta um að langur endur ­
greiðslu tími þýðir að hægt
sax ast á höfuðstólinn.
En svo kom að þanmörkum.
Fasteignasala dróst mikið sam­
an, fasteignaverð lækkaði en
verðbólga jókst vegna gengis­
falls og almennrar þenslu árin
á undan. Þetta var staðan
vikum fyrir hrun bankanna.
Upp frá því hafa fórnarlömb
fast eignabólunnar kallað eftir
leiðréttingu á forsendubresti
sem fólst í lægra fasteignaverði,
hægari eignamyndun, háum
verðbótum og stundum atvinnu­
missi eða lækkun launa vegna
kreppunnar. Þetta var hávær
þrýstihópur og hagsmunir hans
yfirgnæfðu önnur mál í kosn ­
inga baráttunni.
Ný ríkisstjórn lofaði niður­
færslu verðtryggðra lána
og ætlar að standa við það.
Ríkið mun standa straum af
niðurfærslunni með nýjum skatti
sem verður þá ekki notaður
til að greiða niður ríkisskuldir.
Auðvitað fagna lánþegar. En
hvað með aðra, s.s. unga
fólkið sem enn á eftir að festa
kaup á húsnæði? Þeirra virðist
bíða erfiðari lánamarkaður, há
skattbyrði og lakara velferðar­
kerfi.“
„Upprisa millistéttarinnar“
dR. sTefAnÍA ÓsKARsdÓTTiR
– lektor við HÍ
STJÓRNMÁL
ÁRni ÞÓR ÁRnAson
– stjórnarformaður oxymap ehf.
FYRIRTÆKJA-
REKSTUR
Allt „aðalliðið“ sem sér um kaup og kjör á Íslandi ætl­ar að leggja í mikla úttekt
á valkostum varðandi ESB. Þetta
er örugglega stórt og dýrt verk­
efni og mjög þarft; eða er það?
Ef þessir „höbbðingjar“ stigju nú
niður á jörðina úr stóru jeppun­
um og kynntu sér hvað Jón og
Gunna eru að hugsa þá yrðu þeir
sennilega mjög hissa. Pósturinn
þarf að fjölga fólki vegna þess að
almenningur hefur tekið upp á því
að versla beint við Kína í gegnum
AliBaba­vefinn. Þannig sleppa
þeir við alla milliliðina í Evrópu og
svo Norðurlandaumboðið. Sony
var að setja á markað nýja útgáfu
af Playstation og verðið er ekkert
leyndarmál. Miðgengi Seðlabank­
ans 22. nóvember 2013 var:
Í Ameríku, $399 x 121.67 = ikr
48.546
Í Bretlandi, Stg. 349 x 197,03 =
ikr 68.763
Evruland, Eur. 399 x 164.42 =
ikr 65.603
Þetta er bara eitt lítið dæmi og
engin furða þótt þeir sem geta
geri innkaupin í Boston og öðrum
stöðum í Vesturheimi. Fáir fara til
Kaupmannahafnar og Glasgow
eins og hérna áður fyrr. Í komandi
kjarasamningum mætti bæta
raunverulegan hag heimilanna,
sem allir góðir aðilar stefna að,
með því að fella niður alla tolla og
gjöld á tölvum, skyldum vörum til
atvinnu og heimilistækjum. Það
væri sennilega besta kjarabótin
fyrir unga fólkið og þá sem lægri
laun hafa. Þeir sem betur eru sett­
ir myndu alls ekki kaupa sér tvær
þvottavélar þannig að þarna njóta
allar fjölskyldur jafnt.“
Rekstur og
kjarasamningar
Einar Guðbjartsson segir að í nýlegri úttekt frá banda­rísku eftirlitsstofnuninni
PCAOB, sem hefur eftirlit með
endurskoðunarfyrirtækjum, komi
fram að í 15% tilvika vegna endur­
skoðunar­ og staðfestingarvinnu
á verkferlum innra eftirlits hafi
skort á að hafa nægjanleg gögn
fyrir hendi til að styðja markvirkni
kerfanna.
„Munurinn á endurskoðunar­
skyldu bandarískra endurskoð­
enda og evrópskra er að þeir
fyrrnefndu þurfa að staðfesta að
markvirkni þessara kerfa – það
er að segja innra eftirlits – sé í
lagi. Þetta ákvæði var innleitt
með svonefndum SOX­lögum
árið 2002, eftir gjaldþrotahrinu í
Bandaríkjunum upp úr 2000. Það
var gert til að byggja upp traust á
þeim fjárhagsupplýsingum sem
koma fram í ársreikningum.“
Einar segir að fjárhagsupp ­
lý s ingaþátturinn sé aðeins einn
hluti innra eftirlits sem stuðli að
áreiðanleika innan fyrirtækja sem
og út á við. Innra eftirlit er í flest­
um tilvikum skipulagt eftir COSO­
kerfinu. Þar koma tvö hugtök til
viðbótar fjárhagsupplýsingum;
rekstrarumhverfi og hlítni við lög.
Hægt er að segja að stærsta
rekstraráhætta fjarskiptafyrirtækja
sé tölvukerfi þeirra. Einar segir að
í dag sé mikið lagt upp úr því að
innra eftirlit, þ.e. innri stjórnunar­
ferlar, sé í lagi og markvirkni þess
staðfest, því orðspor félagsins
byggist m.a. á þessu. „Það er
hlutverk endurskoðunarnefnda í
dag að sjá til þess að markvirkni
innra eftirlits sé í lagi og er það í
lögum um ársreikninga.“
einAR GuðBjARTsson
– dósent við HÍ
REIKNINGSSKIL
Innra eftirlit og
gæði upplýsinga í
ársreikningum