Són - 01.01.2009, Page 42

ÁSTRÁÐUR EYSTEINSSON OG EYSTEINN ÞORVALDSSON42
verskum og japönskum ljóðum og svo fór að hann birti þær þýðingar
í sérstökum bókum (1973 og 1976), sem hér hafa verið nefndar – að
lokum komu þessar þýðingar svo út saman á einni bók, Ljóð úr austri,
árið 1992. En tíu árum áður, 1982, hafði Helgi birt heildarsafn ann-
arra ljóðaþýðinga sinna og nefndi þá bók Erlend ljóð frá liðnum tímum –
stórt og glæsilegt safn ljóða úr ýmsum stað; í raun mikið ferðalag: við
förum fyrst til Færeyja, þaðan til Noregs og áfram um Evrópu og
Norður-Ameríku, til Austurlanda nær og endum á Indlandi.49 Í safn
þeirra ljóða sem áður höfðu birst á bók hafa nú meðal annars bæst
ljóð eftir Rilke, Keats, Eliot, Hóras og nokkur forngrísk skáld, auk
flokks smáljóða eftir danska skáldið Piet Hein.
Í þessum safnritum, annarsvegar ljóðunum frá Kína og Japan og
hinsvegar Erlendum ljóðum frá liðnum tímum, birtist skýrar en fyrr sú
skáldskaparmynd sem Helgi tók að draga upp um miðja tuttugustu
öld og eftir það. Saman komin má segja að ljóðin feli jafnframt í sér
andsvör við aðfinnslum sem fyrstu þýðingasöfn hans sættu. Þótt
margir hafi frá upphafi tekið þýðingum Helga fagnandi höfðu aðrir
sitthvað út á þær að setja.
Ein harðyrtustu ummælin sneru raunar að lofsyrðum um Helga
fremur en beinlínis að þýðingum hans. Helgi Sæmundsson skrifaði rit-
dóm um Á hnotskógi í Alþýðublaðið 19. nóvember 1955 og fer lofsam-
legum orðum um bókina og segir Helga vera „arftaka“ Magnúsar
Ásgeirssonar. En þarna hitti hann á viðkvæman stað og þegar Hannes
Sigfússon skáld skrifaði um bókina í Birting, viðurkennir hann að eigin-
lega sé ritdómur hans um ritdóm Helga Sæmundssonar fremur en bók
Helga Hálfdanarsonar. Magnús, sem dáður var fyrir þýðingar sínar,
var nýlátinn fyrir aldur fram og Hannes spyr: „Er öndvegi Magnúsar
þegar skipað? Er tap vort bætt að fullu? Hefur íslenzkri ljóðlist bætzt
nýr snillingur jafnskjótt og meistarinn kvaddi?“ Dómur Hannesar dreg-
ur dám af þeim átökum um atómskáldskapinn sem staðið höfðu yfir og
hann kýs að svara eigin spurningum neitandi með fullyrðingum um að
smekkur Helga sé „bundinn horfnum sjónarmiðum.“50 Í seinni tíð
horfa þessi mál öðruvísi við. Það er ekkert eitt öndvegi í heimi þýðinga
49 Enda nefndi Kristján Árnason grein sína um þessa bók „Hnattferð með Helga“.
Greinin birtist fyrst í Tímariti Máls og menningar, 4. hefti 1983, en síðar í greinasafni
Kristjáns, Hið fagra er satt, ritstj. Þorsteinn Þorsteinsson, Reykjavík: Bókmennta-
fræðistofnun Háskóla Íslands 2004, bls. 308–319.
50 Hannes Sigfússon: ritdómur um Á hnotskógi, Birtingur, 4. hefti, 1955, bls. 40–42.
Frá sjónarhóli atómskáldsins mætti raunar enn frekar segja að þýðingaraðferðir
Magnúsar bæru vitni um „horfin sjónarmið“.