Són - 01.01.2009, Síða 164

HAUKUR ÞORGEIRSSON164
þýðing Finns gerði. Svo að dæmi sé tekið af handahófi er kenningin
hlynr Draupnis döggvar þýdd með orðunum „maple of Draupnir’s
<ring> dew [GOLD > MAN]“ (bls. 956) og fær lesandinn þá nokkra
innsýn í verkan skáldamálsins. Í þýðingu Finns er kenningin ein-
faldlega þýdd með orðinu „mand“ (Skj B2:579). Sú hætta er þó vissu-
lega fyrir hendi að lesendur nýju útgáfunnar mikli fyrir sér mynd-
auðgi skáldanna. Hið algenga orð heljarmenn er t.d. skrifað með
stórum staf og þýtt „[t]he men of Hel <ruler of the underworld>
[WICKED MEN]“ (bls. 884) en það er nú e.t.v. ekki víst að Hel
Lokadóttir hafi staðið skáldinu svona lifandi fyrir hugskotssjónum.
Það er handhægt að fyrri útgáfna hverrar vísu sé getið en ég velti
þó fyrir mér hvort ekki hefði mátt spara pláss með því að hafa þessar
upplýsingar í einu lagi fremst við hvert kvæði. Eins þykja mér saman-
tektirnar nokkuð frekar til fjörsins að standa við hverja einustu
vísu. Svo að dæmi sé tekið hljóðar 53. vísa Hugsvinnsmála svo (bls.
393): „Þolinmóðr þú skalt vera / við þegna lið; / svá gerir sá, er vill
hæverskan sið hafa.“ Samantekt þessarar vísu hljóðar svo: „Þú skalt
vera þolinmóðr við þegna lið; svá gerir sá, er vill hafa hæverskan sið.“
Þetta bætir ekki miklu við. Það hefði dugað að prenta samantektir við
þær fáu vísur í Hugsvinnsmálum sem hafa torskiljanlega orðaröð en
hinar hefði nægt að setja í aukaefnið á vefnum.
Mikill fengur er í hinum bókmenntalegu og textafræðilegu skýr-
ingum sem fylgja hverri vísu og það eru fyrst og fremst þær sem valda
því að útgáfan spannar svo mörg bindi. Þessi styrkur útgáfunnar er
þó einnig að því leytinu til veikleiki að heildarsafnið verður stórt og
geysilega dýrt, raunar varla á færi einstaklinga að eignast.
Stafsetning og frágangur
Það er vandaverk að samræma stafsetningu og oft getur niðurstaðan
orkað tvímælis. Mér finnst þess vegna mikill missir að stafréttum
texta meginhandritsins og þreytandi að þurfa sífellt að slá honum upp
á vefnum. Ég tek hér eitt dæmi. Í 50. vísu Heilagra meyja drápu kemur
fyrir vísuorðið signað fljóð, er Skotland tignar. Útgefendur2 gera þarna
svohljóðandi athugasemd: „Here the stem vowel of tignar ,praises‘ is
2 Tiltekinn fræðimaður er skrifaður fyrir hverju kvæði en í raun koma alltaf margir
að hinum endanlega texta; einn les yfir með tilliti til bragfræði, annar athugar
samantektirnar og svo framvegis. Ég læt því duga að tala um útgefendur sem eina
heild.