Skáldskaparmál - 01.01.1992, Blaðsíða 38

36
Robert Cook
The women in Laxdæla saga
What is true of the íslendingasögur in general is especially true of Laxdœla
saga, where - as both Helga Kress (1980) and Patricia Conroy (1980; see also
Conroy and Langen 1988) have demonstrated - the central character is a
woman. Apart from the fact that the story of Guðrún Ósvífursdóttir, her
four husbands and her love for Kjartan, is the core of the saga, the central
importance of women is apparent in two other ways. One is the saga’s great
sensitivity to the workings of a woman’s heart and the number of intimate
scenes involving women. This is best remembered from the scene between
the aging Guðrún and her son Bolli which begins
Frá því er sagt eitthvert sinn að Bolli kom til Helgafells því að Guðrúnu þótti
ávallt gott er hann kom að finna hana. Bolli sat hjá móður sinni löngum og varð
þeim mart talað
and leads to her moving words “Þeim var eg verst er eg unni mest”
(78:1653).' A fine, though indirect, view of the depth of Guðrún’s feelings,
this time with regard to the death of Þorkell, comes from the witch’s ghost
who addresses Herdís Bolladóttir in a dream: “Seg þú það ömmu þinni að
mér hugnar illa við hana því að hún bröltir allar nætur á mér og fellir á mig
dropa svo heita að ég brenn af öll” (76:1652). Another frank glimpse into her
heart is reported when Kjartan has returned from Norway:
Guðrún mælti nú við Bolla að henni þótti hann eigi hafa sér allt satt til sagt um
útkomu Kjartans. Bolli kvaðst það sagt hafa sem hann vissi þar af sannast.
Guðrún talaði fátt til þessa efnis en það var auðfynt að henni líkaði illa því að
það ætluðu flestir menn að henni væri enn mikil eftirsjá að um Kjartan þó að
hún hyldi yfir. (44:1604)
Another good example of feminine tenderness occurs in chapter 13 when
Höskuldur, by chance on a fine summer day, comes upon Melkorka, his
supposedly dumb concubine, who has broken her silence to communicate
with her two-year-old son. Later this son, Ólafur, visits his grandfather in
Ireland and meets his mother’s aged nurse, to whom Melkorka had sent a
knife and belt:
En þó brá fóstru Melkorku mest við þessi tíðindi (about the arrival of Ólafur), er
þá lá í kör og sótti bæði að stríð og elli. En þó gekk hún þá staflaust á fund Ólafs.
Þá mælti konungur til Ólafs: „Hér er nú komin fóstra Melkorku og mun hún
vilja hafa tíðindasögn af þér um hennar hag.“
Ölafur tók við henni báðum höndum og setti kerlingu á kné sér og sagði að
fóstra hennar sat í góðum kostum á íslandi. Þá seldi Ölafur henni knífinn og
1 All citations from Laxdæla saga are by chapter and page number to the edition of
lslendinga sögur published by Svart á hvítu (Reykjavík 1987).