Skáldskaparmál - 01.01.1997, Síða 283

Umsagnir um bœkur
281
frágangi Jóns Jóhannessonar og fleiri); ekki eru t.d nefndar nýlegar heildarútgáfur
á Islendinga sögum (Skuggsjá, Svart á hvítu), Sturlungu (Svart á hvítu 1988) eða
Heimskringlu (Mál og menning 1991). Það er umhugsunarefni hvers vegna
hlutur íslenskra fræðimanna er svona rýr í þessu riti; og raunar eru aðeins um 8%
höfunda íslenskir sem verður að teljast heldur lág tala þegar haft er huga hversu
málið ætti að vera þeim skylt. Þar er held ég fyrst og fremst við okkur sjálf að
sakast: við höfum verið einkennilega ódugleg við að setja saman fróðleiksbækur
og uppsláttarrit af þessum toga sem miðla fræðaumræðu í aðgengilegu formi fyrir
áhugafólk og nemendur: til þess að fá niðursoðinn fróðleik á íslensku um verk og
höfunda á miðöldum þarf að leita í íslenska alfræði (Örn og Örlygur) eða Hugtök
og heiti sem Jakob Benediktsson ritstýrði íyrir hálfum öðrum áratug. Þá sjaldan
sem slíkar bækur koma út eru þær þýddar (sbr. t.d. Goð og hetjur eftir Anders
Bæksted og nýlega útgáfu á handbók um goðafræði eftir Rudolf Simek). Þrátt
fyrir að Árnastofnun og forveri hennar, Handritastofnun, hafi starfað með
fjölmenna sveit valinkunnra fræðimanna innanborðs í þrjá áratugi hefur engin
slík bók komið þaðan: og raunar hvorki handhægur handritalykill né skrá um
bækur og greinar á fræðasviði stofnunarinnar; stofnunin hefur ekkert sinnt um
það fólk á Islandi sem hefur áhuga á íslenskum miðaldabókmenntum án þess að
vera sérmenntað á því sviði.
Medieval Scandinavia er gagnlegt rit fyrir þá sem áhuga hafa á miðaldafræðum
og nauðsynlegt í bókahillu allra þeirra sem starfa á því fræðasviði. Greinarnar eru
að sönnu misjafnar en flestar þeirra eru skarplega fram settar, draga í hnotskurn
fram flókna umræðu og varpa jafnvel nýju ljósi á gamalkunnug viðfangsefni. Þó
brotið sé stórt er bókin handhæg, letur eru skýrt og þægilegt, frágangur allur ti!
fyrirmyndar. Vonandi verður þetta glæsilega framtak Phillips Pulsiauo og félaga
til þess að efla okkur sjálf til að efna í rit af svipuðum toga; uppsláttarbók um
hugtök og heiti á miðöldum, verka- og höfundaleksíkon, handritalykil, ítarlegar
ritaskrár . . .
Ornólfur Thorsson