Gerðir kirkjuþings - 1996, Side 243

Fylgiskjal 1
Yfirlit yfir helstu embætti og stofnanir kirkjunnar
Skipuritin sem fylgja eru úr ritgerð sem unnin var af guðfræðinemunum
Ama Þ. Amasyni, Astu Agústsdóttur og Sveinbimi Bjömssyni. Ritgerðin
var unnin í seminari í kirkjusögu hjá prófessor dr. Hjalta Hugasyni. Þau
hafa ekki verið kmfin af nefndinni, en fylgja hér með til fróðleiks og
glöggvunar.
Biskup íslands. Um embætti Biskups íslands er fjallað í VI. kafla laga nr. 62/1990 um
skipan prestakalla og prófastsdæma og um starfsmenn þjóðkirkju Islands. Um kosningu
hans og kjörgengi fer að lögum um biskupskosningu nr. 96/1980. Biskup hefur aðsetur í
Reykjavík. Biskup fer með yfirstjóm málefna kirkjunnar. Hann fylgir eftir markaðri
stefnu kirkjuþings og prestastefnu og hefur ákvörðunarvald um einstök mál nema þau lúti
forsjá kirkjuráðs. Biskup vígir presta. Hann vígir nýjar kirkjur og endurvígir þær sem
notið hafa gagngerðrar endurbótar. Meðal verkefha hans er að hafa eftirlit með prestum,
próföstum og kirkjueignum, vísitera kirkjur og söfnuði, gera tillögur um veitingu
prestakalla að lokinni prestskosningu, leysa úr ágreiningi varðandi störf starfsmanna
innan sóknar verði hann ekki leystur á vettvangi eða hjá prófasti. Biskup er forseti
kirkjuþings. Hann er forseti kirkjuráðs og hann boðar til prestastefhu og er forseti hennar.
Þá boðar hann til leikmannastefnu. Hann undirbýr og stýrir árlegum prófastafundi. Stýrir
líka og undirbýr samráðsfundi með vígslubiskupum. Ber ábyrgð á utanríkismálum
kirkjunnar. Biskup á sæti í skipulagsnefnd kirkjugarða og ýmsum öðrum nefndum og
ráðum.
Vígslubiskupar. Um vígslubiskupa er fjallað í Vll. kafla laga nr. 62/1990. Biskup
Islands setur þeim erindisbréf. Um kosningu þeirra og kjörgengi gilda ákvæði laga um
biskupskjör nr. 96/1980, eftir því sem við getur átt. Vígslubiskupar eru tveir og sitja á
Hólum og í Skálholti. Umdæmi vígslubiskupsins á Hólum nær yfir Húnavatns-,
Skagaúarðar-, Eyjaúarðar- og Þingeyjarprófastsdæmi. Umdæmi vígslubiskupsins í
Skálholti tekur yfir önnur umdæmi. Vígslubiskupar skulu hafa tilsjón með kristnihaldi í
umdæmum sínum og vera biskupi til aðstoðar um kirkjuleg málefni. Þeir vígja kirkjur í
umboði biskups og presta að boði biskups. Þeir vísitera presta og söfnuði umdæma sinna
í samráði við biskup. I forföllum biskups setur ráðherra þann vígslubiskup, er biskup
tilkveður, til að gegna embæti biskups. Falli biskup ffá eða láti af embætti skal setja þann
vígslubiskup sem eldri er að biskupsvígslu til að gegna embætti biskups.
Prófastar. Um prófasta er fjallað í V. kaflasömu laga. Kirkjumálaráðherra skipar
prófasta úr hópi þjónandi presta í prófastsdæminu. Prófastur er fulltrúi biskups í
prófastsdæmi og trúnaðarmaður hans og hefur í umboði hans almenna umsjón með
240