Peningamál - 01.09.2005, Blaðsíða 24

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
3
24
Einkaneysla
Seðlabankinn spáir nú meiri vexti einkaneyslu á þessu ári en hann
gerði í júní, eða rúmlega 10% í stað 8%. Útlit er fyrir að vöxtur einka-
neyslu á næsta ári verði einnig kröftugur en að draga muni úr honum
þegar kemur fram á árið 2007.
Útlit fyrir meiri vöxt einkaneyslu á þessu ári en áður var talið
Eins og áður hefur komið fram var vöxtur einkaneyslu á fyrri hluta
þessa árs meiri en spáð var á árinu öllu í júní sl. Helstu vísbendingar
um einkaneyslu benda til að ekki hafi hægt á vextinum á þriðja
fjórðungi ársins nema síður sé. Greiðslukortavelta jókst um tæplega
12,4% að raungildi á fyrstu átta mánuðum ársins en innanlandsvelta
greiðslukorta um 10,7% og dagvöruveltu um 9,4%. Innflutningur
neysluvöru jókst á sama tíma um 26% að raungildi (þar af jókst inn-
flutningur bifreiða til einkanota um 61% og innflutningur varan legrar
neysluvöru um 39%). Hátt gengi krónunnar hefur greinilega ýtt undir
eftirspurn eftir innfluttum vörum og þjónustu, einkum bifreiðum til
einkanota og annarri varanlegri neysluvöru.
Kröftugur vöxtur hreins auðs stendur undir vexti einkaneyslu
Ef spá Seðlabankans gengur eftir verður vöxtur einkaneyslu í ár
tölu vert meiri en áætlaður vöxtur kaupmáttar ráðstöfunartekna á
þessu ári, sem er um 3,5%. Þetta felur í sér að sparnaður heimilanna
minnkar. Seðlabankinn áætlar að skuldir heimilanna hafi hækkað
um 153 ma.kr. eða um 15% að raungildi frá lokum júní 2004 til
jafnlengdar á þessu ári. Á sama tíma hefur verðmæti eigna heimilanna
eins og íbúða og hlutabréfa aukist enn meira. Samkvæmt verðvísitölu
Fasteignamats ríkisins var raungildi íbúðaverðs, miðað við vísitölu
neysluverðs, 35% hærra í júní í ár en á sama tíma í fyrra. Á sama
tíma hækkaði raungildi hlutabréfaverðs um 41%. Því er ljóst að eignir
heimilanna hafa vaxið töluvert meira en skuldirnar.
Samkvæmt skattframtölum hækkaði verðmæti fasteigna í eigu
einstaklinga um 192 ma.kr. á síðasta ári og var í lok ársins 1.364
ma.kr. Á sama tíma hækkaði eignarskattstofn einstaklinga um 143
ma.kr. eða að raungildi um 12,5% en framtaldar skuldir einstaklinga
hækkuðu um 100 ma.kr. eða rétt undir 11% að raungildi og
námu 757 ma.kr. í lok ársins. Þessi tala er heldur lægri en áætlun
Seðlabankans sem gerir ráð fyrir að skuldir heimilanna hafi numið 877
ma.kr. í lok ársins 2004.
Tafla IV-1 Þjóðhagsstærðir á fyrri og seinni árshelmingi 2005
Fyrri hluti árs 2005 Seinni hluti árs 2005
miðað við spá Seðla-
bankans í júní 2005
Einkaneysla 11,6 4,5
Samneysla 3,7 1,3
Fjármunamyndun 21,9 47,7
Þjóðarútgjöld 11,2 13,6
Útflutningur 4,7 3,3
Innflutningur 21,1 15,9
Verg landsframleiðsla 4,9 8,3
2001 2002 2003 2004 2005
Mynd IV-3
Væntingavísitala Gallup (vinstri ás)
Vöxtur einkaneyslu (hægri ás)
Einkaneysla og væntingavísitala Gallup1
1. ársfj. 2001 - 2. ársfj. 2005
1. Væntingavísitala í lok ársfjórðungs.
Heimildir: Hagstofa Íslands og IMG Gallup.
60
75
90
105
120
135
-10
-5
0
5
10
15
Vísitala Magnbreyting frá fyrra ári (%)
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Mynd IV-2
Vöxtur einkaneyslu og innflutnings neysluvöru
á fyrri árshelmingi 1998-2005
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
Einkaneysla
Innflutningur neysluvöru
Heimild: Hagstofa Íslands.
Magnbreyting frá fyrra ári (%)