Peningamál - 01.09.2005, Page 87

ÁLIT SENDINEFNDAR
ALÞJÓÐAGJALDEYRISS JÓÐSINS
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
3
87
8. Þrátt fyrir að fjármál hins opinbera séu í sérstaklega góðu horfi
þegar litið er til lengri tíma ætti að efla langtímaáætlanagerð í
ríkis fjármálum. Upptaka útgjaldamarkmiða til nokkurra ára var
skref í rétta átt en meira er hægt að gera. Æskilegt væri að skil-
greina útgjaldamarkmið í nafnfjárhæðum fyrir hið opinbera í
heild til nokkurra ára. Auk þess ætti að efla samvinnu í fjármálum
ríkissjóðs og sveitarfélaga til þess að koma í veg fyrir frávik frá
markmiðum. Hraðari samruni sveitarfélaga ætti að auðvelda slíka
samvinnu. Útgjaldaviðmið til nokkurra ára ætti að byggja á fast-
mótuðum reglum sem tryggðu bæði langtímamarkmið stjórn valda
um skuldastöðu hins opinbera og sveiflujöfnun í ríkis fjár málum.
Þetta myndi hjálpa til við að tryggja kerfisbundna sam hæfingu
peninga- og ríkisfjármálastefnu sem er nauðsynleg til að ná bæði
öflugum og stöðugum hagvexti.

Peningamál
9. Peningastefnan hefur með viðeigandi hætti brugðist við vaxandi
eftirspurn og verðbólguþrýstingi. Hækkandi fasteignaverð hefur
kynt verulega undir verðbólgu. Það endurspeglar hins vegar
al menna ofþenslu í hagkerfinu og þess vegna hafa viðbrögð
pen ingastefnunnar verið viðeigandi. Þótt tímabundnir þættir hafi
nýlega dregið úr hækkun vísitölu neysluverðs á peningastefnan
enn að beinast að undirliggjandi eftirspurnarþrýstingi sem er aðal-
orsök þrálátrar verðbólgu. Líklegt virðist að aðilar hins almenna
vinnumarkaðar muni bregðast við af ábyrgð eins og þeir hafa
jafn an gert þegar metið verður í nóvember hvort endurskoða þurfi
gildandi kjarasamninga. Engu að síður verður Seðlabankinn að
fylgjast grannt með viðræðum og meta hugsanlegar afleiðingar
fyrir kaupgjald og verðlag. Framvindan á fasteignalánamarkaði,
sem leitt hefur til lægri fjármagnskostnaðar heimilanna af lang-
tímalánum á sama tíma og Seðlabankinn hefur hækkað skamm-
tímavexti, hefur valdið því að erfiðara er en ella að halda verð-
bólgu við markmiðið. Seðlabankinn þarf að vera reiðubúinn að
bregð ast við breytingum í efnahagsaðstæðum. Um leið þarf
hann að hafa í huga að þurfi hann að reiða sig um of á miðlun
peningastefnunn ar í gegnum gengi krónunnar kann það að auka
ójafnvægi og gera endanlega aðlögun skarpari en ella.

10. Vegna smæðar hagkerfisins er mun erfiðara að halda verðbólgu
stöð ugri við markmiðið en í stærri verðbólgumarkmiðslöndum.
Ein leið sem gæti stuðlað að stöðugri verðbólgu með því að festa
væntingar betur í sessi væri að taka upp fyrirfram ákveðna og
tilkynnta peningastefnufundi sem lyki með opinberri tilkynningu
um ákvörðun bankastjórnar Seðlabankans um vexti. Enda þótt
ársfjórðungsritið Peningamál hafi orðið mjög skýr, gagnsæ og virk
leið til þess að koma boðum Seðlabankans á framfæri mætti styrkja
þau frekar. Festa mætti væntingar betur í sessi með því að birta
fráviksspá um verðbólgu sem fæli í sér vaxtaferil sem nauðsynlegur
yrði til þess að verðbólgumarkmiðinu yrði náð á grundvelli mats
Seðlabankans á stöðu og horfum í efnahagsmálum. Spár sem sýna
að verðbólgumarkmiðinu verði ekki náð er auðvelt að mistúlka.