Peningamál - 01.11.2006, Blaðsíða 36

Peningamál - 01.11.2006, Blaðsíða 36
ÞRÓUN OG HORFUR Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM P E N I N G A M Á L 2 0 0 6 • 3 36 umheiminum á öðrum ársfjórðungi. Alls var hrein staða þjóðarbús- ins neikvæð um sem nemur 119% áætlaðrar landsframleiðslu ársins. Erlendar skuldir jukust alls um 646 ma.kr. fyrstu sex mánuði ársins. Bein fjárfesting Íslendinga erlendis jókst um 75 ma.kr. á öðrum árs- fjórðungi miðað við sama tímabil í fyrra en bein fjárfesting útlendinga á Íslandi jókst á sama tíma um 35 ma.kr. Hreinar erlendar vaxta- og arðgreiðslur sem hlutfall af útflutn- ingstekjum hafa aukist til muna milli ára. Á fyrri helmingi ársins 2005 námu þessar greiðslur um 9% af heildarútflutningstekjum Íslands en 16% á fyrri helmingi þessa árs. Hækkun erlendra vaxta mun að öllum líkindum auka á þessa neikvæðu þróun á næstunni. Á móti vegur hins vegar að búast má við auknum útflutningstekjum af álframleiðslu. Ísland í sérflokki meðal OECD-ríkja Að því er varðar viðskiptahallann sker Ísland sig verulega úr í sam- anburði við önnur OECD-ríki (sjá mynd VII-4), þótt mörg ríki glími við halla á utanríkisviðskiptum um þessar mundir. Árið 2005 nam við- skiptahalli við útlönd um 16,2% af landsframleiðslu. Sé horft á þróun viðskiptahalla OECD-ríkja frá árinu 1960 eru þau ríki sem komast hvað næst okkur Portúgal, þar sem viðskiptahalli nam um 15% árið 1982, Írland með tæplega 13% halla árið 1981 og Noregur með ríflega 12% halla árið 1977. Þrátt fyrir mikið ójafnvægi í þjóðarbúskapnum hér á landi virðast erlendir fjárfestar ekki hafa misst áhugann á að gefa út skuldabréf í íslenskum krónum. Mjög dró úr útgáfunni í lok fyrsta ársfjórðungs og var útgáfa nýrra bréfa mjög lítil framan af sumri. Um mitt ár glædd- ist hún hins vegar að nýju og hefur aukist jöfnum skrefum síðan þá þótt mánaðarlegar útgáfur hafi enn ekki náð sama umfangi og þegar mest varð haustið 2005 og í byrjun þessa árs (sjá mynd VII-6). Hærri skammtímavextir og aukin bjartsýni um stöðu íslenskra banka kann að hafa ýtt undir þessi viðskipti. Skýringa er þó líklega ekki síður að leita erlendis því að vaxtamunarviðskipti (e. carry trade) hafa einnig aukist að nýju í öðrum „hávaxtalöndum“ eftir lægð á svipuðum tíma og hér á landi. Eins og fjallað er um í kafla III hefur vaxtamunur við útlönd auk- ist verulega á síðustu mánuðum. Þrátt fyrir að stýrivextir hafi hækkað í flestum OECD-ríkjum undanfarna mánuði hafa stýrivextir Seðlabanka Íslands hækkað hlutfallslega meira. Frá júníbyrjun hefur Seðlabankinn hækkað stýrivexti um 1,75 prósentur og skammtímavaxtamunur við útlönd aukist um tæpar 1,3 prósentur (sjá mynd VII-7). Erfitt er að ráða í hvað vaxtamunarviðskiptin fela í sér um lang- tímastyrk krónunnar. Mikilvægur prófsteinn á stöðugleika hennar var um miðjan september þegar kom að fyrstu lotu gjalddaga krónubréfa. Krónan veiktist lítillega daginn sem um 30 ma.kr. komu á gjalddaga en hafði hins vegar styrkst töluvert dagana þar á undan. Þá vikuna styrktist krónan um 1½% og því vandséð að gjaldeyrisyfirfærslur vegna uppgreiðslu á krónubréfum þennan dag hafi haft marktæk áhrif á gengi krónunnar. Þetta kemur heim og saman við reynslu Nýsjálendinga þar sem vaxtamunarviðskipti hafa verið stunduð um árabil. Hitt er annað mál að margir fjárfestar kunna að hafa lokað Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands. Mynd VII-3 Erlend staða og greiðslur Ársfjórðungstölur 1. ársfj. 2000 - 2. ársfj. 2006 Ma.kr. Hreinar vaxta- og arðgreiðslur, í hlutfalli við útflutnings- tekjur (v. ás) Erlend staða þjóðarbúsins (h. ás) % af útflutningstekjum -10 -5 0 5 10 15 20 25 30 0 -200 -400 -600 -800 -1.000 -1.200 -1.400 -1.600 2006200520042003200220012000 Mynd VII-4 Viðskiptajöfnuður OECD-ríkja 2005 % af VLF Heimildir: OECD, Reuters EcoWin. -20 -15 -10 -5 0 5 10 15 20 N or eg ur Sv is s Lú xe m bo rg H ol la nd Sv íþ jó ð Þý sk al an d Ja pa n D an m ör k Fi nn la nd K an ad a Su ðu r- K ór ea Be lg ía A us tu rr ík i Ev ru sv æ ði ð M ex ík ó Pó lla nd Ít al ía Ír la nd Fr ak kl an d Té kk la nd Br et la nd Á st ra lía Ty rk la nd Ba nd ar ík in U ng ve rja la nd Sp án n G rik kl an d N ýj a- Sj ál an d Sl óv ak ía Po rt úg al Ís la nd Mynd VII-5 Gengi gjaldmiðla nokkurra hávaxtalanda gagnvart Bandaríkjadal 2. janúar 2006 - 10. október 2006 2 jan. 2006 = 100 Heimild: Reuters EcoWin. 75 80 85 90 95 100 105 110 okt.sept.ágústjúlíjúnímaíaprílmarsfeb.jan. . Suður-afríska randið Ungverska forintan Tyrkneska lýran Íslenska krónan Ný-sjálenski dalurinn
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120

x

Peningamál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Peningamál
https://timarit.is/publication/1144

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.