Peningamál - 01.03.2007, Blaðsíða 77

BIRT ING E IG IN STÝRIVAXTASPÁR EYKUR
ÁHRIFAMÁTT PENINGASTEFNU SEÐLABANKA
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
1
77
2.4 Birta ekki undirliggjandi stýrivaxtaferil
Sumir seðlabankar kjósa að greina ekki frá undirliggjandi stýrivaxtaferli
þrátt fyrir að þeir birti spár fyrir helstu hagstærðir á borð við verð-
bólgu og hagvöxt. Þetta gildir t.d. um seðlabanka Kanada, Ástralíu
og Bandaríkjanna (sjá Kahn, 2007). Með þessari leið má komast hjá
ýmsum ókostum allra hinna valkostanna. Spár Seðlabanka Bandaríkj-
anna breyttust til að mynda ekki þrátt fyrir ólíka sýn bankans og mark-
aðarins á framvindu stýrivaxta á síðasta ári. Spár bankans gáfu mark-
aðsaðilum hins vegar mjög takmarkaðar upplýsingar um mat bankans
á framtíðarþróun stýrivaxta. Því má spyrja hvort peningastefnan hefði
ekki verið áhrifaríkari ef hún væri enn fyrirsjáanlegri. Eftirlit, túlkun og
mat á spám verður einnig erfi ðara þegar óvissa ríkir um undirliggjandi
vaxtaferil spár.
3. Reynsla seðlabanka af birtingu vaxtaspár
Nýsjálenski seðlabankinn var brautryðjandi í birtingu stýrivaxtaspár eins og
á mörgum öðrum sviðum. Hann hefur birt stýrivaxtaspár frá árinu 1997.
Aðrir seðlabankar voru tregir til að fylgja fordæmi nýsjálenska seðlabank-
ans fyrst í stað. Því var haldið fram að hann væri eini seðlabankinn sem
gæti birt slíka spá vegna þess að seðlabankastjórinn tæki einn ákvörðun um
stýrivexti. Noregsbanki braut hins vegar blað þegar bankinn birti í fyrsta
skipti stýrivaxtaspá á blævængsformi (e. fan chart) síðla árs 2005 eftir að
hafa gefi st upp á að byggja spár á væntingum markaðsaðila. Bankinn vildi
endurheimta yfi rráð yfi r eigin spám (sjá Norges Bank, 2005, og Bergo,
2006, 2007). Sænski seðlabankinn birti fyrstu stýrivaxtaspá sína í febrúar
á þessu ári (sjá Rosenberg, 2007, og Sveriges Riksbank, 2007 a,b).
3.1 Reynsla Seðlabanka Nýja-Sjálands
Samkvæmt Archer (2005) eru tildrög þess að nýsjálenski seðlabankinn
birti eigin vaxtaspá þau að bankinn taldi veruleg vandkvæði bundin
því að birta spár þar sem verðbólga er fjarri markmiði en segja sam-
tímis að bankinn ætli að gera allt sem væri á hans valdi til að halda
henni í skefjum. Áratugar reynsla nýsjálenska seðlabankans af birtingu
stýrivaxtaspár er mjög jákvæð.
Í fyrsta lagi leggur Spencer (2005) áherslu á að birting vaxtaspár
hafi styrkt trúverðugleika peningastefnunnar þar sem útkoma spárinnar
sé með þeim hætti í samræmi við verðbólgumarkmið bankans. Í öðru
lagi telur hann að birtingin hafi gefi ð peningayfi rvöldum færi á að senda
skýr skilaboð um framtíðarþróun stýrivaxta án þess að hún sé skilin sem
afdráttarlaust loforð. Reynsla nýsjálenska seðlabankans sýnir því að
mati Spencers (2005) að áhyggjur Mishkins (2004) séu ástæðulausar.
Seðlabankinn hefur ítrekað breytt stýrivaxtaspá sínum á milli spáa, eins
og sjá má á mynd 2 hér til hliðar. Ein af skýringum tíðra breytinga er
endurskoðun á gengisspám. Archer (2005) telur að það hafi sýnt sig að
markaðsaðilar séu fullfærir um að skilja hversu skilyrt vaxtaspáin sé. Hér
skiptir örugglega miklu máli að bankinn hefur verið mjög meðvitaður
um að koma þeim upplýsingum til markaðsaðila að vaxtaspáin sé skil-
yrt og mikil óvissa umljúki hana. Samskipti bankans út á við hafa verið
skipulögð með þetta að leiðarljósi (sjá Hampton o.fl ., 2003).
Þriðji kosturinn við birtingu stýrivaxtaspár samkvæmt reynslu
nýsjálenska seðlabankans er að birtingin fl ýti fyrir og efl i miðlun pen-
%
Mynd 1
Stýrivaxtaspá nýsjálenska seðlabankans
Spátímabil: 1. ársfj. 2007 - 1. ársfj. 2010
Spá í mars 2007
Spá í desember 2006
Heimild: Seðlabanki Nýja-Sjálands.
5
6
7
8
9
20092008200720062005
%
Mynd 2
Stýrivaxtaspár nýsjálenska seðlabankans
og stýrivaxtaþróun í reynd
Heimild: Seðlabanki Nýja-Sjálands.
4,5
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
7,5
8,0
8,5
20092008200720062005200420032002
Stýrivaxtaþróun í reynd
Stýrivaxtaspá mars 2007
Eldri stýrivaxtaspár