Peningamál - 01.03.2007, Blaðsíða 21

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
1
21
að útgáfan hófst í ágústmánuði árið 2005 hefur hún haft hamlandi
áhrif á miðlun peningastefnunnar í gegnum vaxtaróf óverðtryggðra
skuldabréfa. Stafar það af eftirspurn eftir óverðtryggðum ríkisbréfum
vegna skiptasamninga sem fylgja útgáfunni. Íslensku bankarnir eru
hins vegar farnir að leita annarra leiða til að verja sig fyrir vaxtaáhættu
en að fara inn á skuldabréfamarkaðinn, en það dregur úr þrýstingi á
verð skuldabréfanna.
Þróun á erlendum mörkuðum hefur töluverð áhrif á ávöxtun á
innlendum skuldabréfamarkaði
Samþætting íslensks fjármálamarkaðar við erlenda markaði hefur
aukist til muna á undanförnum árum. Verulegt umfang vaxtamunar-
viðskipta hefur enn frekar ýtt undir þá þróun. Krónubréfaútgáfan er
dæmi um slík vaxtamunarviðskipti, en fjöldi erlendra fjárfesta sækir
beint inn á íslenskan fjármálamarkað. Aukin samþætting innlends
fjármálamarkaðar við útlönd birtist m.a. í vaxandi fylgni á milli gengis
krónunnar og ávöxtunar skuldabréfa á evrópskum fjármálamarkaði
sem og annarra hávaxtagjaldmiðla (sjá myndir III-6 og III-7). Ávöxtun
innlendra og erlendra skuldabréfa fylgist einnig að til lengri tíma litið
(sjá mynd III-8). Líklegt er að fjárfestar sem taka þátt í vaxtamunar-
viðskiptum með fjáreignir í íslenskum krónum taki margir lán til að
fjármagna viðskiptin á erlendum fjármálamörkuðum, t.d. í Evrópu og
Japan. Ennfremur er líklegt að sami hópur fjárfesta stundi sams konar
viðskipti í öðrum hávaxtagjaldmiðlum. Breytingar á fjármálaskilyrðum
á erlendum mörkuðum þar sem þessir fjárfestar fjármagna kaup sín
eða breytingar í löndum annarra hávaxtagjaldmiðla geta því haft veru-
leg áhrif á gengi krónunnar og þróunina á innlendum fjármálamarkaði.
Breytt áhættumat fjárfesta til vaxtamunarviðskipta getur sömuleiðis
haft veruleg áhrif á umfang slíkra viðskipta og því innlendan markað
og gengi krónunnar.
Í febrúar í fyrra hafði gengislækkun krónunnar í kjölfar þess að
Fitch Ratings breytti horfum um lánshæfi ríkissjóðs úr stöðugum í
neikvæðar um hríð áhrif á aðra hávaxtagjaldmiðla og vaxtamunar-
viðskipti víða um heim. Á vormánuðum breyttust væntingar fjárfesta
til verðbólguþróunar í Bandaríkjunum skyndilega og búist var við
hraðari hækkun stýrivaxta en áður. Í kjölfarið dró úr vaxtamunar-
viðskiptum og gengi hávaxtagjaldmiðla gaf eftir, einnig krónan, en
um sumarið jukust vaxtamunarviðskipti á ný. Önnur bylgja reið yfir
í febrúar sl. í kjölfar lækkunar hlutabréfa í Kína. Allir þessir atburðir
undirstrika hve næmir íslenskir markaðir eru orðnir fyrir alþjóðlegum
hræringum.
Ávöxtun verðtryggðra skuldabréfa enn há
Í kjölfar þess að ríkisstjórnin tilkynnti um lækkun óbeinna skatta í
október sl. hækkaði ávöxtunarkrafa verðtryggðra íbúðabréfa og
hefur haldist há síðan. Á þetta helst við um tvo styttri flokkana en
áhrif væntinga um lægri verðbólgu til skamms tíma eru minni á lengri
flokkana þar sem langtímavaxtahorfur vega þyngra. Hækkun tveggja
stystu flokkanna má þó ekki einungis rekja til væntinga um lægri
verðbólgu enda ólíklegt að hjöðnun verðbólgu í kjölfar lækkunar
RIKB 10 0317
RIKB 08 0613
Heimild: Seðlabanki Íslands.
%
Mynd III-5
Ávöxtunarkrafa óverðtryggðra skuldabréfa
og stýrivextir Seðlabanka Íslands
Daglegar tölur 3. janúar 2002 - 27. mars 2007
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
20062005200420032002
RIKB 07 0209Stýrivextir SÍ
RIKB 13 0517
RIKB 08 1212
‘07
1. Vikulegar tölur fram til ársins 2004.
Heimildir: Reuters, Seðlabanki Íslands.
Mynd III-6
5 ára vaxtamunur og gengi krónunnar
gagnvart evru
Daglegar tölur 1. júlí 1999 - 27. mars 20071
5 ára vaxtamunur milli ISK og EUR (v. ás)
ISK/EUR (h. ás)
%
1
2
3
4
5
6
7
8
60
65
70
75
80
85
90
95
100
‘072006200520042003200220012000‘99
KR/€
Heimildir: Seðlabanki Nýja-Sjálands, Seðlabanki Íslands.
Mynd III-7
Gengi krónu gagnvart Bandaríkjadal og
gengisvísitala nýsjálenska dalsins
Daglegar tölur 1. janúar 2003 - 27. mars 2007
Gengisvísitala nýsjálenska dalsins (h. ás)
ISK/USD (v. ás)
Júní 1979=100
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
58
60
62
64
66
68
70
72
74
76
20072006200520042003
KR/$