Skírnir - 01.04.1989, Blaðsíða 223

SKÍRNIR
ÞEGAR ORÐ TRUFLA
217
Líf mannsins er í rauninni ofar skilningi hans eins undarlega og það
kann að hljóma. En hvað sem á þér dynur vinur minn þá verður þú
að muna að í veröldinni fyrirfinnst engin tilviljun. Og gleymdu
heldur aldrei að í veröldinni eru margir litir og þeim litum öllum
verður þú að reyna að sinna. Þú verður að fara vel með það sem þér
er gefið. Og gerirðu það vaxa myndirnar þínar og verðaþér sá hring-
ur sem tíminn er mér núna. Sá hringur sem guðdómurinn er mörgu
fólki. Tíminn og guð og listin og náttúran eru óaðskiljanleg og til
þess að nálgast einn þessara þátta, til að samsamast honum eilíflega
verða menn líka að skynja hina. Ekki skilja þá Grímur minn heldur
skynja. Tíminn og guð og listin og náttúran eru hringurinn sem allt
gengur eftir aftur og aftur og aftur og í miðjum þessum hring er
ljósið. Það ljós hefur þú séð og um leið hjóst þú á fjötrana sem áður
bundu mig við einn þátta þessa hrings. En nú er ég frjáls manneskja
og að eilífu runnin inn í endalausa tíð sem vegna þáttanna fjögurra
hefur vísað burt öllu myrkri. Mín tíð er nú hringur og ljós. Og þess
vegna verð ég hjá þér hvert sem þú ferð og hvar sem þú verður.
(bls. 189-190)
Svona prédikun getur verið sinna gjalda verð. En hún fellur dauð til jarðar
sem skáldskapur. Það er kyndugt að Alfrún skuli leggja þessa ríku áherslu
á mikilvægi hins skynræna því það er einmitt það sem vantar tilfinnanlega
í hennar eigin spjall. Kannski getur einhver skilið þetta. En það skynjar það
áreiðanlega enginn. Þannig skortir þennan texta það sem í orði kveðnu er
mest um vert.
Og vera kann að hér sé komin skýringin á því hve margt er þokukennt í
sögunni. Til dæmis vantar myndir, bæði hlutlægar og huglægar af um-
hverfi. Reyndar bregður fyrir þó nokkrum myndum í þessari þykku bók.
En þær eru brigðular eins og brauðmolar á skógarstíg. „Handan fjarðarins
rís aðalbyggðin. Há og hvít“ (bls. 7). Þetta nær ekki langt. Við heyrum um
þennan fjörð og þorpið í firðinum og fjallið yfir honum. Það er sífellt verið
að nefna fjallið. „Tindur gnæfir yfir“ (bls. 7). „Mamma er einsog Tindur
yfir firðinum. Ohagganleg mynd“ (bls. 159). Þetta dugir ekki. Við viljum
sjá myndina. En það gerist alltof sjaldan. Það er minnst á kletta og klungur
og ský sem hrannast upp yfir hnarreistum Tindi og þó hefði maður haldið
að þetta yfirþyrmandi fjall ætti meira undir sér en aðra eins flatneskju.
Og sama er að segja um margar persónur í bókinni. Til dæmis er lesend-
um sagt að „aðkomudjöflar" (bls. 107-8) tæli Indriða á brott frá vanfærri
heitkonu sinni með því að bjóða honum vinnu á fraktara, þar sem pening-
urinn er (bls. 104). (Og Indriði virðist trúa því að það sé þar sem peningur-
inn sé. Að minnsta kosti fer hann.) Síðan er lesendum sagt: „Allir sakna
Indriða“ (bls. 114). Það getur svo sem vel verið að allir sakni Indriða. Mað-
ur er alveg reiðubúinn til þess að trúa því. En hvers vegna sakna lesendur
hans ekki? Og af hverju sakna lesendur engra (nema ef til vill Gottínu) af