Skírnir - 01.09.1990, Page 173

SKÍRNISMÁL
Spurningar til rithöfunda
i
Mig langar til að beina fáeinum spurningum til rithöfunda. Áður en ég
varpa þeim fram vil ég skýra ofurlítið bakgrunn þeirra og tilefni. Tilefni
þeirra eru ákveðnir erfiðleikar sem mér virðast steðja að fólki í æ ríkari
mæli og lúta að þeirri heimsmynd sem er að breiðast út um heims-
byggðina. Bakgrunnur þeirra eru ákveðnar hugmyndir um starf rit-
höfundarins, hvort sem hann fæst við að semja ritgerðir, skáldsögur eða
ljóð, leikrit eða kvikmyndahandrit.
Við skulum fyrst staldra við hugmyndirnar um starf rithöfundarins.
Þær lúta annars vegar að þeim skyldum sem tengjast starfi hans og
stöðu, hins vegar að viðfangsefni rithöfundarins. Til að átta sig á
skyldum rithöfunda og þeirri ábyrgð sem fylgir störfum þeirra, er
nærtækast að líkja rithöfundinum annars vegar við foreldri, hins vegar
við kennara. Rithöfundur hefur sambærilegar (en að sjálfsögðu ekki
sömu) skyldur gagnvart lesendum sínum og foreldri gagnvart börnum
sínum. Foreldrum ber að sinna þörfum barna sinna, og til þeirra eiga
börnin að geta leitað með öll sín mál. Þetta gildir líka í meginatriðum
um rithöfundinn. Hann á að sinna þörfum lesenda sinna og til hans eiga
lesendur að geta leitað með lífsvandamál sín. Líkt og foreldri leggur
rithöfundurinn sig eftir að gera sér ljósar þarfir lesenda sinna og leitast
við að fullnægja þeim á þann hátt sem hann telur best við hæfi og
kunnátta hans leyfir. Líkt og foreldri þarf rithöfundurinn einnig að
bregðast við öllum hugsanlegum kenjum lesenda sinna. Kenjar þeirra
birtast meðal annars í því að þeir gera höfundinum iðulega upp
skoðanir eða afstöðu eftir því hvernig á þeim liggur.
Rétt er að benda á að foreldrar og rithöfundar rækja eða vanrækja
skyldur sínar langoftast án þess að hafa velt þeim skipulega fyrir sér og
Skímir 164. ár (haust 1990)