Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1995, Blaðsíða 114

112
MULAÞING
sem slysið varð úti fyrir. í henni hafi verið mörg skjöl Múlaþinghlutans,
þar á meðal bréf til Hans Wíums að sækja nú um sýslupartinn, þar sem
hann væri nú laus. Töldu menn að bréfið væri frá Jens. (Huld I, 153-
155). Ekki getur Gísli um að fyrrnefndur dauðadómur hafi verið í tösk-
unni.
í þessari skjalatöskufrásögn er þó sú augljósa villa, að Jens hafði þá
löngu áður sótt um að láta sýsluna af hendi við Hans son sinn og Hans
hafði jafnvel fengið veitingu fyrir henni nokkrum dögum áður en Jens
hvarf. (Rentukammersbr. til amtmanns 30. apríl 1740). Má því ætla, að
þessi frásögn um skjalatöskuna sé eitthvað málum blönduð og sennilega
byggð á fyrrnefndum bréfskriftum embættismannanna.
í frásögnum þeirra Espólíns og Gísla af atburðinum eru þó augljósar
skekkjur. Báðir telja, að ósamkomulag hafi verið með þeim Wíum og
skrifara hans Jóni, og hafi þeim lent saman þar sem báðir voru sagðir
drukknir, er þeir létu úr höfn. Ef svo hefði verið, mundi áverkinn fremur
hafa verið á Jóni en formanninum. Þeir telja líka, að Jón hafi aldrei
fundizt, en það kemur ekki heim við Desjarmýrarannál. Þá segir enn, að
þeim Jens og Jóni hafi sinnazt við bátsfélaga sína og þeir í sameiningu
hafi unnið á þeim og síðan hrundið líkunum útbyrðis. Enn stangast þetta
á við Desjarmýrarannál, sem segir að fjórir menn hafi verið í bátnum, er
hann fannst. Má því telja líklegt, að ekkert sé hæft í þessum hviksögum.
Menn virðast því ekki hafa verið á eitt sáttir um orsök slyssins og til-
drög öll. Helzt má lesa út úr heimildum, að hér hafi orðið einhver slagur
eða bardagi á bátnum, en ágreiningur er um það, hverjir hafi þar átzt við.
Hvort það var sýslumaður gegn lögsagnaranum eða þeir báðir gegn báts-
mönnum, eða þeir sjálfir sundurþykkir, er ekki gefið fyllilega í skyn. Þá
hefur því og verið flíkað, að erlendir „duggarar“ hafi gletzt við þá báts-
félaga og síðan bjargað sýslumanni og konunni, er hinir voru allir dauð-
ir. (SSigf.Þj. XI, 21). Þessi skýring verður að teljast sízt ósennilegri en
hinar, enda þótt ólíklegt sé, að nokkur þeirra fari nærri hinu sanna í mál-
inu.
Flestir þeir, sem síðar hafa um þetta rætt og ritað, munu hallast að
þeirri skoðun, að skipið hafi tekið niðri á skeri því, sem Halldór Gísla-
son getur um og nefnist Sléttanesboði, Sigfús Sigfússon segir að Slétta-
nesboði og Sýslumannsnaggur séu talin vera tvö sker á þessum slóðum,
og sé hið síðarnefnda nær landi. Ekki er mér kunnugt um, hvað hæft er í
þessu, en Sigfús telur, að getgátur hafi verið uppi um, að skipið hafi
strandað á öðrum hvorum þessara staða. (SSigf.Þj. XI, 20). Annaðhvort
hafi bátinn fyllt af sjó, þeir ekki getað ausið hann, og allir sem í honum