Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.09.2009, Qupperneq 11

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 85. árg. 2009 7
Hjúkrunarskóli Íslands starfaði til 1986 og yfirtók háskólinn húsnæðið í Eirbergi sama ár. Myndina
teiknaði Grétar Markússon arkitekt.
BS-próf fór hún fyrst í nám sem nefndist
„Diploma studies of Advanced nursing“
en tók svo meistaragráðu með áherslu
á hjúkrunarrannsóknir. Meistaraverkefnið
hennar fjallaði um fæðingarhjúkrun. „Það
var mikil áhætta fyrir mig að koma hingað
til Íslands, læra málið og fara svo út í nám
og skilja manninn eftir nýgiftan án þess
að vita hvort námsbrautin væri enn þá til
þegar ég kæmi aftur,“ segir Marga. En
af hverju valdi hún að fara til Bretlands?
„Bretland var þá eina landið í Evrópu
sem bauð upp á framhaldsnám í hjúkrun
á háskólastigi. Þrír háskólar voru með
hjúkrunarnám, Manchester þar sem ég
lærði, Cardiff og Edinborg. Síðan hefur
orðið sprenging í okkar fræðigrein og er
hægt að læra hjúkrun á háskólastigi alls
staðar.“
Marga sneri svo aftur 1977 og hefur kennt
hjúkrunarfræði allar götur síðan, í grunn-
og framhaldsnámi hjúkrunarfræðinga
og einnig í ljósmæðranáminu. Hún
hefur tekið virkan þátt í uppbyggingu
hjúkrunarfræðinámsins. Hennar eigið
nám fékk hins vegar að bíða um sinn en
hún lauk doktorsprófi frá Queen Margaret
College og Open University í Edinborg í
Skotlandi 1997. Doktorsverkefnið fjallaði
um geðheilsu mæðra og ungbarna.
Marga fékk svo framgang sem prófessor
2006 eins og áður segir.
Fyrrverandi nemar bera henni vel söguna.
„Marga er mikil vinkona okkar,“ segir
Guðný Anna Arnþórsdóttir sem var í
fyrsta nemandahóp námsbrautarinnar.
„Hún er bæði áhrifavaldur og vinur og
hefur ekki borið neinn skugga á það
gegnum árin. Þegar hún fer að tala
kemur alltaf eitthvað frumlega hugsað
og nýr vinkill sem bendir á leið til lausnar
málsins.“ Það er til marks um vinskapinn
eftir öll þessi ár að þegar maðurinn
hennar Mörgu lést höfðu allar í fyrsta
árgangnum samband við hana. Laura
Scheving Thorsteinsson segir að Marga
sé einstök kona og að það séu forréttindi
að hafa fengið að kynnast henni, bæði
sem kennara og samstarfskonu. „Hún
er mikill hugsuður og vísindamaður og
einnig mannvinur. Hún er viskubrunnur –
djúpvitur kona og ótrúlega vel að sér um
margvísleg málefni. Það var mikið lán fyrir
íslenska hjúkrunarfræðinga og íslenska
heilbrigðisþjónustu að hún kom til Íslands
á sínum tíma.“
2007 var Marga heiðruð á 30 ára
afmæli fyrsta útskriftarhópsins með
BS-gráðu í hjúkrunarfræði frá HÍ. Þessi
hópur hóf nám 2. október 1973 og var
afmælishátíðin haldin á deginum 34 árum
seinna. Aðrir brautryðjendur sem voru
heiðraðir þennan dag voru Ingibjörg R.
Magnúsdóttir og Jóhann Axelsson.
Hjúkrunarfræðideild fyrr og nú
Til að byrja með starfaði námsbraut í
hjúkrunarfræði við frumlegar aðstæður.
Hún byrjaði í kjallara á Grensásdeild sem
var þá nýbyggð en flutti svo í Nóatún 17
þar sem Þroskaþjálfaskólinn var næsti
nágranni. Starfsmenn voru í upphafi mjög
fáir og leitað var eftir fólki sem gat kennt
hjúkrun. Marga var ráðin eftir að skólinn
flutti í Nóatún. „Maðurinn minn þekkti
þáverandi rektor og vissi að verið var að
leita að kennurum. María Pétursdóttir,
sem var þá námsstjóri í námsbrautinni,
réð mig fyrst sem stundakennara.“
„Ég gerði mér sem
hjúkrunarkennari alltaf
grein fyrir því að við
sem stétt þyrftum að
þróa þessa þekkingu
sem við værum að
ástunda og kenna.“
Marga var þá nýflutt til landsins og var
einmitt að leita að starfi sem þessu. „Ég
er mjög þakklát fyrir þessi spennandi
tækifæri sem ég fékk og sem ég hafði
verið að leita að í mínu heimalandi en fann
þar ekki neinn sambærilegan vettvang.
Ég gerði mér sem hjúkrunarkennari
alltaf grein fyrir að við sem stétt þyrftum
að þróa þessa þekkingu sem við værum
að ástunda og kenna. Ég upplifði hins
vegar sem kennari að við þyrftum að
læra og kenna hluti sem voru mjög
hefðbundnir og fengjumst ekki við neitt
sem mætti heita þekkingarsköpun. Við
ættum bara að taka við því sem var vitað
og að vísu þróa betri kennsluaðferðir en
ekki vera skapandi. Það er kannski það
sem hefur heillað mig mest – að líta á
starfsvettvang okkar sem uppsprettu
fyrir vísindi, ekki bara svið þar sem við
erum að vinna eftir þekkingu sem aðrir
hafa skapað. Það hefur alltaf verið mín
sannfæring að engin önnur stétt mun
gera það fyrir okkur.“
Marga kom inn í umhverfi og umræðu sem
hafði verið að mótast í nokkur ár. Það var
ekki sjálfsagt að hjúkrunarnámið myndi
lenda undir hatti Háskóla Íslands. Sumir
vildu frekar að námið yrði í fagháskóla.
Í menntamálaráðuneytinu var bæði
mótstaða og meðbyr við háskólaleiðina.
Mikil mótstaða var á sjúkrahúsunum og
margir höfðu ekki trú á háskólaleiðinni.
Smám saman tókst að sannfæra fólk um
að háskóli gæti reynst sú auðlind fyrir
þekkingarsköpun sem fagskóli hafði ekki
tök á að vera. Helstu stuðningsmenn
þess að hjúkrunarnámið færi í háskóla
voru Ingibjörg Magnúsdóttir og María
Pétursdóttir úr röðum hjúkrunarfræðinga,
Arinbjörn Kolbeinsson og Jóhann
Axelssson læknar og fleiri mætti nefna.
„Ég kynntist þá þessu ágætu fólki sem
stóð að stofnun námsbrautarinnar og var