Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.09.2009, Qupperneq 21

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 85. árg. 2009 17
árangur. Í þverfaglega vinnuhópnum
voru hjúkrunarfræðingar, öldrunarlæknir,
sjúkraliði, sjúkraþjálfarar og iðjuþjálfi, alls
9 manns. Hópurinn hittist reglulega og
alls urðu fundirnir 25. Vinnuhópurinn
skipaði einn sem formann og einn sem
ritstjóra. Hver faghópur bar ábyrgð á
sínum þætti og vann í samstarfi við
ritstjóra leiðbeininganna, samstarfsfólk á
spítalanum og vinnuhópinn.
Ákvörðun var tekin um að leiðbeiningarnar
miðuðust við legusjúklinga á sjúkra-
stofnunum. Ekki fundust nothæfar
erlendar leiðbeiningar og því var ákveðið
að gera nýjar en byggja þær aðallega á
klínískum leiðbeiningum um byltuvarnir
frá National Institute for Health and
Clinical Excellence og Registered Nurses
Association of Ontario (RCN, 2004;
RNAO, 2005).
Í byrjun fólst vinna hópsins aðallega í
að skoða og meta heimildir og skoða
byltumatstæki. Helstu leitarorðin við
heimildaleit voru falls, accidental falls og
prevention of falls. Leitin fór að mestu
fram í Ovid og PubMed. Heimildaleitin
fór fram allan tímann sem vinnuhópurinn
starfaði en eftir á að hyggja hefði hún
mátt vera markvissari.
Ákveðið var að birta í klínísku
leiðbeiningunum vinnuferla sem sýndu
hver ætti að gera hvað við ákveðnar
aðstæður. Þannig var ákveðið að
hjúkrunarfræðingur, sem tæki á móti
sjúklingi 67 ára eða eldri, ætti að meta
hann með Morse-byltumatinu. Ef
sjúklingur fengi 45 stig eða fleiri ætti
fjölfaglegt byltumat að eiga sér stað þar
sem hver fagstétt sinnti mati og meðferð
samkvæmt gagnreyndum ráðleggingum.
Einnig voru gerðir vinnuferlar sem sýndu
hvað gera ætti ef sjúklingur legðist inn á
sjúkrahús vegna byltna, ef hann dytti á
spítalanum og ef sjúklingur í byltuhættu
væri útskrifaður heim. Gagnreyndu
ráðleggingunum voru gefin stig frá A til
D eftir gæðum rannsóknanna sem að
baki lágu.
Forvitnilegar rannsóknir
Hér byrjar nýr dálkur í Tímariti hjúkrunarfræðinga.
Lesendur eru hvattir til þess að senda inn 100–200
orða pistla um forvitnilegar rannsóknargreinar sem hafa
orðið á vegi þeirra. Ekki er óskað eftir hefðbundnum
útdrætti heldur svörum við spurningunum „hverjar
eru helstu niðurstöður?“ og „af hverju á að lesa
greinina?“.
Svavarsdottir, E.K. og Orlygsdottir, B. (2009). Intimate partner abuse factors associated
with women’s health: a general population study. Journal of Advanced Nursing, 65 (7),
1452–1462.
Kynbundið ofbeldi hefur áhrif á heilsu kvenna bæði til skamms og langs
tíma. Þetta er ekki nýtt en niðurstöður eru fundnar á nýjan hátt og styðja
við áður gerðar rannsóknir. Konur sem reykja, eru þunglyndar, með
vefjagigt eða með átraskanir segjast oftar hafa orðið fyrir ofbeldi en
aðrar konur. Einnig fannst tenging milli ofbeldis og annarra langvinnra
heilbrigðisvandamála eins og áfengisnotkunar og svefntruflana.
Greinin er ekki auðlesin; á pörtum er textinn aðallega tölur og í textaúrtaki
reyndist meðallengd málsgreina vera 42 orð. Samt er ástæða fyrir alla
sem láta sig málið varða að rýna vel í niðurstöður þessarar rannsóknar.
CM
Pukkala, E., Martinsen, J. I., Lynge, E., Gunnarsdottir, H. K., Sparen, P., Tryggvadottir,
L., Weiderpass, E., og Kjaerheim, K. (2009). Occupation and cancer – follow-up of 15
million people in five Nordic countries. Acta Oncologica, 48 (5), 646–790.
Aðalniðurstöður eru að þrátt fyrir jafnræði á Norðurlöndum hafa aðstæður
starfshópa afgerandi áhrif á krabbameinstíðnina. Vinnutengdir þættir eru
einnig mikilvægir. Tveir Íslendingar, þar af einn hjúkrunarfræðingur, eru
meðal höfunda. Greinin nær yfir 153 blaðsíður og í henni eru 87 töflur og
53 myndir. Mikill þörf er því á að draga saman og útskýra niðurstöður á
hverju sviði fyrir sig.
Tvær niðurstöður vöktu athygli mína: Að eiga börn snemma og að
eiga mörg börn virðist vera vernd gagnvart brjósta-, legháls- og
eggjastokkskrabbameini. Þá eru þjónar í mikilli hættu að fá reykingartengd
krabbamein þannig að nýlegt bann við reykingum á veitingastöðum á
greinilega eftir að reynast mikil lýðheilsubót.
CM