Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.09.2009, Side 62

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 85. árg. 200958
truflun og hætt við að eitthvað fari forgörðum ef leyst er af
á óheppilegum tíma. Hjúkrunarfræðingunum fannst skorta á
að mönnun væri í samræmi við þarfir eins og þessi tilvitnun
ber með sér:
Mér finnst verða að skipuleggja þannig það sé fleira fólk,
þá er ég ekki að segja að þurfi alltaf að vera 3, 2 í kring
út aðgerð, það eru viss ferli sem þurfa alltaf að vera fleiri
manneskjur og þá að þær séu tiltækar, það vantar fólk, að
það sé hlustað á hvað þú ert að segja og þú fáir þá þann
starfskraft sem þú þarft til þess að framkvæma hlutina.
Vera viðbúinn því óvænta
Annar þáttur fyrirbyggingar, sem hjúkrunarfræðingarnir nefndu,
var að vita út í hvað verið er að fara og vera viðbúinn því óvænta
með því að undirbúa vel þannig að unnið sé af nákvæmni og
þekkingu. Vinnureglur væru mikilvægar til að fyrirbyggja mistök
og þeim yrði að fylgja og voru þá sérstaklega nefndar reglur
um talningar. Talningar á grisjum væru í föstum skorðum en
talningar á ýmsu öðru, sem getur stafað hætta af, væru ekki
nógu vel skipulagðar.
Ég kannski held að hjúkrunarfræðingar sem hafa aldrei lent í
neinum mistökum að þeir geri sér ekki grein fyrir hvað hún er
mikilvæg þessi talning… Það er heilmikið atriði, sérstaklega í
stórum aðgerðum og við vaktaskipti og uppákomur sem valda
miklum óþægindum að það þyrfti að opna sjúkling og leita að
kompressu.
Stuðningur og lærdómur mikilvægust
Hvernig á svo að vinna úr málum ef mistök eiga sér stað?
Þarna lögðu hjúkrunarfræðingarnir höfuðáherslu á mikilvægi
þess að fara skipulega í gegnum hvað gerðist og styðja þá sem
lenda í atvikinu. Það var þannig ekki atvikaskráningin sem var
efst í huga þeirra sem rætt var við.
Þó erfitt sé, þá telja hjúkrunarfræðingarnir mjög mikilvægt
að ræða það sem upp kemur þannig að hægt sé að læra af
atvikinu og fyrirbyggja í framtíðinni. Sumir töldu teymin góðan
vettvang til að ræða málin, allavega til að byrja með. Teymið
sé hópur sem þekkist vel og eigi að veita stuðning en það
sé þó skynsamlegt að deila með fleirum þannig að fleiri verði
meðvitaðir um hvað getur gerst. Þannig lýsti einn viðmælandi
reynslu sinni:
Mér fannst það mjög mikilvægt að segja frá því í hverju ég
hafði lent, ég lá ekkert á því þótt að þetta hafi verið mjög
erfitt og allt það, þá fannst mér það mikilvægara að, eða það
kom bara ósjálfrátt kæmi fram ósk hjá mér að tjá mig um það
svo að aðrir myndu vita af því … að það myndi leiða af sér
reynslubanka fyrir aðra líka.
Að lokum viljum við benda á eftirfarandi ábendingar frá
umræðum í rýnihópum um umbætur (sjá töflu 2).
Tafla 2. Hugmyndir til umbóta frá umræðufundum.
Gæði upplýsinga Vantar betri upplýsingar fyrir aðgerðir.
Skilgreina þarf lágmarksupplýsingar til að
sjúklingur komist á aðgerðardagskrá.
Koma á því kerfi að svæfingahjúkrunar-
fræðingur og skurðhjúkrunarfræðingur á
stofu miðli milli sín upplýsingum um sjúklinga
dagsins.
Nota gátlista og þróa verklagsreglur um
upplýsingagjöf.
Faglegir
samráðsfundir
Hafa fundi til að deila þekkingu og reynslu.
Fara yfir hvað gengur vel og hvað þarf að
skoða.
Ræða og finna leiðir til að koma á endurnýjun
í teymum og í röðum skurðhjúkrunarfræðinga.
Endurskoða
skipulag vinnu,
verkferla og
vinnuumhverfi
Nefna má dæmi eins og notkun merkinga
til að aðgreina hluti, skilgreina hlutverk
umsjónarhjúkrunarfræðings, flutning sjúklings
af skurðarborði og út af stofu, hávaða á
stofum meðan sjúklingur er vakandi.
UMRÆÐA
Þessi rannsókn líkt og aðrar sýnir að skurðhjúkrunarfræðingar
líta á sig sem málsvara sjúklingsins og að megininntak
hjúkrunar er að fyrirbyggja að sjúklingurinn verði fyrir skaða
(McGarvey o.fl., 1999; Sigurdsson, 2001). Að mati viðmælenda
er ýmislegt í vinnulagi og starfshefðum deildanna sem eflir
öryggi, t.d. skipulagning starfa í sérhæfð teymi og löng og
góð samvinna. Sameiginleg ábyrgð þeirra sem starfa í teymum
stuðlar að góðu samstarfi þar sem hjúkrunarfræðingarnir deila
áreynslulítið með sér verkum sem dregur úr streitu og stuðlar
að bættu öryggi og fagmennsku. Þessi niðurstaða hefur
sterkan samhljóm við rannsókn Silén-Lipponen o.fl. (2005) á
teymisvinnu á skurðstofum. Með því að skipuleggja hjúkrunina í
teymi eykst sérhæfð þekking sem í mörgum tilvikum getur verið
forsenda öruggra starfshátta. Þetta er sérstaklega mikilvægt í
ljósi aukins hraða og flóknari og stærri aðgerða. Það hefur verið
bent á að þegar eitthvað brátt kemur upp eru rétt viðbrögð
komin undir þekkingu þeirra sem til staðar eru (Reason, 2000).
Í flóknum aðgerðum á skurðstofu má ávallt búast við einhverju
óvæntu og hæfni hjúkrunarfræðinga í sérhæfðu teymi getur
komið í veg fyrir mistök með því að tímanlega og rétt sé
brugðist við (Silén-Lipponen o.fl., 2005).
Margir viðmælendur nefndu að við vissar aðstæður geti reynst
erfitt að viðhalda teymunum. Sveiflukennd mönnun leiðir til
þess að nauðsynlegt getur verið að færa fólk tímabundið í
störf í öðru teymi. Þetta var ekki beint talið vandamál, né valda
hættu þar sem hjúkrunarfræðingarnir hafa langa og fjölbreytta
reynslu. Hins vegar voru þeir ekki sáttir við að þurfa að fara
á milli teyma og þeim fannst það bæði trufla starfsemi eigin