Jón á Bægisá - 01.11.1994, Blaðsíða 98

— Nú ætlar þessi loddari að vinna á sitt band mína menn. Hann ætlar að
kveikja í brjósti þeirra þrá eflir íjarlægum slóðum og löngun til að klífa há
íjöll. Hann kemur þeim til að slæpast, hann fær þá til að vanrækja sín daglegu
störf, hann gerir þá værukæra og uppivöðslusama. Þeir hætta að sinna
heimilum sínum og vinnunni sem ég veiti þeim. Þeir munu rísa upp gegn
mér. Þeir breytast úr vinnuhjúum í uppreisnarseggi. Þeir munu hafa að engu
boð mín og bönn og stofna í hættu veldi mínu. Og hann kallaði lil undirsáta
sinna með þrumuraustu:
— Haílð upp á þessum vandræðamanni og flæmið hann burt héðan, þennan
svikahrapp, þennan bullukoll, þennan flækingsgarm og aðskotadýr. Hann
spillir hér öllu í þorpinu okkar. Sjálfur á hann ekkert föðurland og er hingað
kominn til að læða inn hjá okkur fyrirlitningu á því sem Guð hefur gefið okkur
helgast og verðmætast: Ættjörðinni!
Og hann sendi út þjóna sína, og þeir grýttu manninn.
Augu Kúnala
Augu þín fjóma í myrkrinu, og mér þykir sem þau muni ljóma um aldur, sem
eitthvert undur hafi fætt þau og eitthvert undur muni geyma þau óskert um
aldur. í þeim sé ég ekkert háð, enga illgirni, ekkert fals eða launung, enga
tortryggni, enga beiskju, og það sem mest er um vert: enga heift og ekkert
hatur. En þessi augu, sem eru glædd ástinni og glampa af ódauðleika, kalla
fram í huga mér tvö önnur augu, augu sonar Asoka konungs, augu Kúnala,
eins og þau birtust mér eitt sinn í sýn iöngu horfinnar aldar og fjarlægs lands,
þá stund er ég fletti bföðum djúpviturrar Búddhabókar.
Kóngssyninum unga unni stjúpmóðir hans. Hún lagði á hann ást örvilnaðra
hjartna, ást fordæmdra sálna.
— Kúnala, drengurinn minn, þegar ég sé þig, fer ég öll að titra, mér finnst
ég vera að dauða komin, og eldur læsir sig um mig alla, líkt og um fölnað strá
í skógarbruna.
— Móðir, móðir, þannig máttu ekki tala við drenginn þinn, því í rauninni
ertu mér móðir. Reyndu að sigrast á þessu þunga fári, löngun þín er vegurinn
til vítis.
— Kúnala, drengurinn minn, stingdu litlu hendinni þinni í lófa minn, því
hvað er hreinleiki hjartans hjá kossi þínum og hvað værð nirvana hjá faðmlagi
þínu?
— Móðir, móðir, betra að ég dæi þá og fengi að vera ósnortinn. Hvað væri
mér líf sem ekki ljómar af hvítri birtu hreinleikans? Hvers virði væri mér líf
sem ekki er annað en skotspónn skæðra tungna og hneykslunarhella réttlátra?
Nei, fjarri sé það mér!
Og drottningin, stjúpan, lagði á Kúnala hatur örvilnaðra hjartna, hatur
fordæindra sálna.
Og prýdd allri sinni fegurð fór Apsara og fleygði sér í faðm Asoka konungs,
fór hún og féll fyrir fætur honum og bað hann einnar bónar:
Að hún fengi að sitja á konungsstóli í eina viku og mætti ráða ríkjum eftir
98
á JSaep/iiá - TIMARJT ÞÝÐENDA 1994