Jón á Bægisá - 01.12.2006, Page 19

Jón á Bægisá - 01.12.2006, Page 19
AðþýSa undirtyllur á Islandi, sem hafa fullt vald á frumtextanum, að gera athugasemdir við áreiðanleik vestur-íslenskra bókmennta. Hinsvegarhafahópar manna, sem Homi Bhabha kallar „umrenninga“ heimsins — „nýlendubúa, eftirlendubúa, farandfólk, minnihlutahópa — flökkukindur sem ekki láta hemjast innan heimilismarka þjóðlegrar menningar og einhljóma samræðu hennar“ (315), vakið athygli okkar á því að frumtextar gilda ekki lengur. Sjálf nákvæmnin er vafasöm í samhengi nýs umhverfis. Nefna má sæg annarra orsaka fyrir því hve enskar þýðingar á íslensku efni eru fágætar. Sumar þeirra eru tengdar stöðu þýðinga á enska tungu yfirleitt. Arið 1994 gaf Lawrence Venuti út bók sína The Translator’s Invisibility, sem virðist vera útfærsla á grein sem birtist í tímaritinu Textual Practice árið 1993 undir heitinu „Translation as cultural politics: regimes of domestication in English“. I bók sinni ræðir Venuti þýðingar á ensku og sýnir frammá hvernig hlutdrægni og hleypidómar hafa þróast. Hann er að fjalla um rfkjandi skynvillu gagnsæis sem afleiðingu liðugrar orðræðu. Það sem hann er að vísa til er sú staðreynd að liðugt og fljótandi framstreymi er orðið helsti þáttur enskra þýðinga. Gagnsæ orðræða merkir einfaldlega að þegar maður les þýðingu fái hann ekki séð að um þýðingu sé að ræða. Málfar þýðingarinnar er svo liðugt og svo gagnsætt að það ginnir mann til að halda að hann sé að lesa frumsaminn texta. Af þessum sökum verður þýðandinn ‘ósýnilegur’. Þessháttar málfar finnum við til dæmis í Penguin Classics. Það sem þvílíkur liðugleiki leiðir af sér er hinsvegar róttæk framkvæmda- áætlun um ílendingu [domestication] erlends efnis í enska tungu. Lesendur á ensku geta látið sem erlendi höfundurinn sé dulbúinn Anglóamríkani. Margvíslegir drættir upprunalegu menningarinnar hafa verið endur- skilgreindir af þýðandanum, þannig að þeir verði kunnuglegir á ensku. Að skilningi Venutis er hér einfaldlega um að ræða nýtt form imperíal- isma. Þetta er kallað linguicism. Venuti kveður linguicism eiga sér stað „annarsvegar vegna þess að hinn erlendi texti er móttækilegur fyrir margs- konar útleggingu, jafnvel þegar um einstök orð er að ræða; hinsvegar vegna þess að valkostir þýðandans svara til menningarástandsins og verða því á kostnað frumtextans“ (37). Með öðrum orðum lýsir Venuti þýðandanum svo, að hann sé „að greypa viðtekin innlend gildi á texta af annarri tungu“ og sé þá um leið að svipta hann sögulegu mikilvægi (38). Vegna þess að þannig hegðum við okkur á ensku, vegna þess að við leggjum svo mikið uppúr liðugleik og gagnsæi, þá getum við ekki skilað lesendum flóknum, bjöguðum, riðluðum, áður óheyrðum erlendum textum, einsog ljóðum Stephans, á ensku með neinni umtalsverðri nákvæmni. Verkið virðist óvinnandi þegar hafðar eru í huga hömlur tungu, menn- ingar, vana og gildismats. Samt er til ein lausn sem sýnist vera skynsamleg. á JÁSæy/diá — í DAG HEYRA SÖNGGYÐJURNAR TIL m'n 17
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120

x

Jón á Bægisá

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Jón á Bægisá
https://timarit.is/publication/1166

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.