Jón á Bægisá - 01.12.2006, Blaðsíða 34

Jón Bjarni Atlason
geyma þónokkrar þýðingar eftir Poestion. Það er skemmst frá því að segja
að þýðingar þeirra á kvæðinu eru talsvert ólíkar. Lehmann-Filhés velur þá
leið að nota stígandi hrynjandi eða öfuga tvíliði (jambus) í gegnum alla þýð-
inguna (nema auðvitað í lokaerindinu) á meðan Poestion reynir að halda í
bragarháttinn frekast sem unnt er. Efni og form frumtextans fara því ekki
saman í þýðingu hennar og gerir það oft að verkum að frekar léttur andi
hvílir yfir hárómantísku myndmáli ljóðsins. „Kosturinn" við þessa aðferð er
að textinn verður taktbundnari og því auðveldara fyrir lesandann að komast
fram úr honum og fyrir þann sem ekki þekkir til frumtextans hlýtur þýðing
hennar því að hljóma betur í eyrum. Hins vegar glatast margt af þeim galdri
sem býr í samtvinnun forms og efnis ljóðsins. Einn nemandi minn orðaði
þetta sem svo að jambarnir væru eins og í síbyiju og að það væri erfitt að
einbeita sér að orðunum vegna ákafrar hrynjandi og þau festust því ekki í
minninu. En gæði bragarhátta koma ekki síst í ljós þegar lesandinn hættir
að taka eftir þeim. Þetta er þó vissulega smekksatriði. Annar nemandi
var þeirrar skoðunar að hljómfallið í þýðingu Lehmann-Filhés væri mun
fallegra og færi ljóðinu betur.
Hvernig skyldi Poestion ganga að halda hinum óreglulega brag Sigrúnarljóða
(„aðeins stuðlasetning, þrjú ris og hnig og oft tilfallandi áhersluatkvæði" eins
og stendur í greininni í Nord und Siid, en ekki er þar minnst á hendingar
(innrím) sem eru áberandi í Ijóðinu)? I fyrsta lagi er að nefna að það er
nokkuð djúpt í árinni tekið þegar hann segir að þýðingin sé með sama
bragarhætti og frumtextinn. Stuðlar og höfuðstafir eru fáir og hendingar
koma sjaldan fyrir. Hrynjandin í þýðingu hans byggist yfirleitt á öfugum
tvíliðum (eða tilbrigðum við þá) en hann kemur meðvitað í veg fyrir að hún
verði of „slétt“ með því að grípa inn í og trufla hana. Þannig nær hann tóni
frumtextans oft betur en Lehmann-Filhés þó hann eigi töluvert í land með
að skapa sömu stemningu og Bjarni. Lítum á seinni hluta þriðja erindis.
Hvít er hreinust lilja,
hvít ert þú sjálf sem mjöllin.
Muntu þá miður skarta
þó munnur og kinnar hvítni?
Weifl ist die reine Lilie, Weissschimmernd steht die Lilie
weifl wie Schnee bist du selber; Weiss bist wie Schnee du selber,
sollst du dann minder schön sein, Wárst minder hold du, Mádchen,
wenn Mund und Wangen weifl sind? Wenn Mund und Wang’ erblichen?
(Poestion) (Lehmann-Filhés)
32
á .jOr/y/'-já — Tímarit þýðenda nr. 10 / 2006