Jón á Bægisá - 01.12.2006, Qupperneq 50

Franz Gíslason
illa að; eiginkona rithöfundarins var nýstokkin að heiman og hann og
tveir ungir synir hans, tíu og ellefu ára gamlir á að giska, voru í miklu
uppnámi. Varð mér það helst til ráðs að kenna strákunum að spila Olsen-
Ólsen og þeir urðu svo spenntir að þeir fengust ekki til að hætta fyrr en
þeir örmögnuðust af þreytu klukkan langt gengin fjögur um nóttina!
Daginn eftir lá leiðin til Kölnar að heimsækja Wolfgang Schiffer - og
þar með hófust þau samstarfs- og vináttutengsl okkar í millum sem staðið
hafa óslitið í nær aldarfjórðung. Wolfgang segir í fyrrnefndum inngangi að
áætlunin um ritið hafi orðið til í sporvagni í Köln. Það er rétt svo langt sem
það nær. Þegar hann bar upp hugmynd sína við mig tók ég henni fjarri
í fyrstu - taldi fráleitt að ég væri sá bógur sem þyrfti til að velja og taka
saman úrval — einskonar sýnisbók — úr íslenskum bókmenntum eftir seinni
heimsstyrjöld. Um þetta þráttuðum við nokkra stund en að lokum komumst
við að málamiðlun; ég lofaði, þegar heim kæmi, að bera þessa hugmynd undir
Sigurð A. Magnússon - sem ég vissi að fengist hafði við að gera „antólógíur“
af þessu tagi á ensku - og fá hann til samstarfs við okkur ef af yrði. Þessi
málamiðlun var handsöluð í einum af sporvögnum Kölnarborgar.
Skemmst er frá því að segja að er heim kom hitti ég fyrir eldhugann
Sigurð A. Magnússon sem ekki óx það verkefni í augum sem mér hafði
virst svo torvelt og vandasamt. Hann reyndist heldur enginn nýgræðingur
á því sviði að kynna útlendingum íslenskan skáldskap, hafði þegar staðið
að og gefið út ýmis kynningarrit á ensku en einnig á þýsku (Land aus dem
Meer, 1980). Sigurður gerir sjálfur grein fyrir þessu mikla starfi á öðrum
stað í þessu hefti. Af sjálfu leiddi að verkaskipting okkar við die horen-
heftið varð sú að Sigurður valdi höfunda og texta — auk þess að skrifa
viðamiklar greinar um íslenskar eftirstríðsbókmenntir og fleira — en ég sá
um að þýða og útvega þýðendur.
Á þessum árum (um miðjan níunda áratuginn) var fremur fátt um
þýðendur sem réðu við það verkefni að þýða bókmenntatexta úr íslensku
á þýsku. Það var þó mesta furða hvað mér tókst að hafa uppi á mörgum -
sumum góðum, öðrum lakari. Marga þýsku textana þurfti að laga verulega
til og slípa og lenti sú vinna öll á Wolfgang. En allt gekk upp að lokum og
síðsumars 1986 kom heftið út.
íslandsheftið af die horen varð - eins og Þjóðverjar myndu segja - ein
Volltreffer: smellhitti í mark. Islands „bylgjan“ var að rísa í Þýskalandi.
Skyndilega var kviknaður mikill áhugi meðal Þjóðverja á Islandi og nánast
öllu sem íslenskt er, ekki síst skáldskap og listum. Eflaust mætti skrifa lang-
ar og lærðar ritgerðir um hvað það var sem olli þessari bylgju en ég held
að meginskýringin sé tiltölulega einföld: það höfðu orðið kynslóðaskipti
og báðar þjóðirnar voru að vakna af einskonar dvala; Þjóðverjar að rísa úr
formyrkvun fasismans sem legið hafði yfir öllu eins og mara og ekki síst
48
ffrsi á Æœffjá, - Tímarit þýðenda nr. 10 / 2006