Jón á Bægisá - 01.11.2008, Page 28

Jón á Bægisá - 01.11.2008, Page 28
Astráður Eysteinsson sjálfsögðu frelsi til að vinna með tungumálið eftir sínu höfði og bregða frá hinu verkinu á svo gagngeran hátt að hæpið þætti eða jafnvel ótækt í flest- um þýðingum. Þótt litið sé svo á að um eitt verk sé að ræða, verður rýnandi að gera ráð fyrir að það öðlist ólíkar birtingarmyndir í þessum tveimur málheimum höfundarins. Sjálfsþýðingin er því ekki eingöngu þýðing text- ans sem varð til á undan heldur líka „endurritun“ og jafnvel ný tjáning þess merkingarheims sem báðar gerðir verksins eru sprottnar af. Þá má benda á að sjálfsþýðing einkennist ekki af tvöföldu höfundar- gildi á sama hátt og aðrar þýðingar. Á hinn bóginn má spyrja hvort sá Beckett sem skrifar á frönsku sé sami Beckett og sá sem skrifar á ensku. Er þetta ekki tvíbent höfundarstaða? Er undirliggjandi merkingarheimur enska textans sá sami og þess franska?12 Og þótt höfundur hafi eindregn- ara „leyfi“ til að breyta verkinu en þýðandi - að bæta við eða sleppa, skerpa á einhverju, skipta um stílsnið, o.s.frv., þá eru einhver takmörk fyrir því hversu mikið er að gert áður en telja verður að um tvö aðskilin verk höf- undarins sé að ræða fremur en tvær gerðir sama verks á aðskildum tungum. Jafnframt kemur við nánari athugun í ljós að það sem telst til einkenna sjálfsþýðinga setur ekki síður svip sinn á aðrar þýðingar. Þýðendur eru ekki aðeins að þýða bókstaf frumverksins, þeir leitast við að skilja þá menn- ingu og þann merkingarheim sem verkið sprettur af og þýðingin er líka endurritun þess heims. Raunar hefur hugtakið „endurritun“ verið notað í vaxandi mæli um þýðingar, m.a. til að ná utan um þýðingar sem túlka frumtextans frjálslega.13 V I tilviki þeirra sjálfsþýðinga, sem ég þekki til, er yfirleitt stutt í tíma á milli tveggja gerða höfundarins; þær spretta úr sama tímabili í höfundarsögunni. Vissulega eru undantekningar frá þessu, til dæmis hjá Nabokov, en dæmi Gunnars Gunnarssonar er hið eina sem ég þekki um að höfundar hafi á efri árum endurritað drjúgan hluta höfundarverks síns sem saminn var 12 Þá má jafnframt spyrja, til að vinda enn upp á vandann, hvort þýðandi Becketts sem velur að þýða verk úr öðru málinu geti jafnframt stuðst við gerðina á hinu málinu sem frumtexti væri. 13 Einn helsd talsmaður endurritunarhugtaksins er André Lefevere, sjá t.d. grein hans „Why Waste Our Time on Rewrites: The Trouble with Interpretation and the Role of Rewriting in an Alternative Paradigm“, í: Theo Hermans, ritstj., The Manipulation of Literature: Studies in Literary Translation, New York: St. Martin’s Press 1985, s. 215-243, og bók Lefevere Translation, Rewriting, and the Manipulation ofLiterary Fame, London og New York: Routledge 1992. 26 á fffic/yáá - Tímarit um þýðingar nr 12 / 2008
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148

x

Jón á Bægisá

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Jón á Bægisá
https://timarit.is/publication/1166

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.