Jón á Bægisá - 01.11.2008, Page 31

Magnús Ásgeirsson ogAðventa
anum, hún er upphafnari og langsóttari, ef svo má segja: lágnættismoll-
unni í stað Natten; brimandi bumbuslátt í stað en Musik; huldusamþætt í
stað dele af; grátþrungins fagnaðar í stað Glæde græd.“18 Gunnar nýtir sér
greinilega frelsi sjálfsþýðandans, „hann fylgir hvorki málsgreina- né efnis-
greinaskipan frumtextans, auk þess fellir hann oftlega burt stílbrögð eða
breytir þeim. Gunnar fellir raunar einnig burt töluvert af samtölum, yfir-
litsþáttum og innskotum sögumanns úr textanum, enda er þýðing hans,
samkvæmt lauslegri könnun minni, um það bil 20% styttri en frumtext-
inn“, segir Þröstur.19
En endurritun Gunnars er samt ekki annað verk og því má hún sæta
samanburði við frumtextann og við þýðinguna sem fyrir er. Niðurstaða
Þrastar er að „þessi þýðingartilraun Gunnars (eða tilraun til endursagnar)
[hafi] einfaldlega mistekist, þýðing Gunnars er verri en þýðing Halldórs og
vísa ég í stílsamanburðinn því til áréttingar “20 Sú niðurstaða er í samræmi
við umsagnir í ritdómum og telur Þröstur sjálfur að þetta sé almennt við-
horf sem hafi þegar komið fram árið 1970 í ritdómi Gunnars Stefánssonar
um fyrsta hluta Fjallkirkjunnar, þar sem segir að höfundur „hafi líklega
ekki haft erindi sem erfiði í umritun sinni á sögunni.“21
VI
Vissulega er það raunin að jafnvel þeir sem í umsögnum bregðast já-
kvætt við verkum Gunnars eru gagnrýnir á íslenska framsetningu hans.
Arið 1977, þegar út er komið þriðja heildarritsafn Gunnars Gunnarssonar,
skrifar Jóhann Hjálmarsson um síðasta bindið þar sem eru nokkrar sögur
í nýrri íslenskri gerð höfundar. „Ekki verður sagt um tungutak Gunnars
Gunnarssonar að það sé lipurt. Það getur aftur á móti verið stirt, oft hrjúft
eins og stórskorið landslag. Setningar eru stundum óþarflega langar, orða-
röð óvenjuleg og orðaval sérviskulegt. Fyrir kemur að íýrnska í notkun
orða spillir fyrir.“ Jóhann segir þó að tungutakið venjist og verði „hugstætt
vegna þess að lesandinn finnur að efni og form eiga samleið.“22 Til eru þeir
sem hafa brugðist við á langtum neikvæðari hátt, til dæmis Illugi Jökulsson
löngu síðar þegar hann segir í blaðagrein að svo megi heita sem Gunnar
hafi „prívat og persónulega eyðilagt sjálfur alla möguleika sína á að íslensk
18 Þröstur Helgason: „Þrjú andlit Fjallkirkjunnar" (sbr. nmgr. 16), s. 135.
19 Þröstur Helgason: sama rit, s. 136.
20 Þröstur Helgason: sama rit, 136.
21 Þröstur Helgason: sama rit, s. 128-129. Hann vísar til ritdóms Gunnars Stefánssonar í
Tímanum 1. nóvember 1970.
22 Jóhann Hjálmarsson: „Ritsafn Gunnars Gunnarssonar", Morgunblaðið 23. júní 1977.
á . — Að geta sagt „shit“ fyrir framan dömu
29