Jón á Bægisá - 01.11.2008, Page 90

Kendra Willson
um stöðum eru aukahljóðstafir: t.d. „sand and surf' (4), „waves and winds“
(5). Hvorttveggja er hægt af því að stuðlun er ekki jafn „málfræðivædd“ í
ensku og í íslensku, þ.e.a.s. það stingur ekki í stúf við smekk lesenda ef hún
er á „vitlausum“ stað.
Ringler „afsakar“ eða útskýrir þetta bessaleyfi í stuðlasetningu með ýmsum
rökum:
Since the goal of the present translations is to reproduce the general
effect of alliteration in Jónass originals but to do this (to the degree
possible) without crossing the contemporary English reader’s threshold
of resistance to alliteration, it seemed advisable to ignore rules that
tend to collocate and concentrate alliterants. Most English readers, who
are unused to structural alliteration anyway, are hardly going to notice
— or care -whether or not the Icelandic rules are being observed. It goes
without saying that attempting to follow them would vastly complicate
a translator’s task, introducing a whole new set of prosodic constraints.
(Ringler 2002:441).
Ringler segir einnig að hann hafi smám saman þróað brageyrað og komist
upp á lag með að yrkja með stuðlum og geta tekið tillit til fleiri íslenskra
reglna (2007^). Hins vegar álítur hann ekki einu sinni æskilegt að breyta
öllum þýðingum sínum, þannig að þær yrðu rétt stuðlaðar skv. íslensk-
um reglum, enda óljóst hvaða tilgangi slík þraut myndi þjóna. Varla yrðu
þær þar með betri skáldskapur á ensku. Einu lesendur sem þær myndu
falla betur í smekk væru líklegast Islendingar. Maður hefði kannski haldið
að Islendingar væru ekki markhópur fyrir þýðingar úr íslensku, en staða
enskunnar í íslensku samfélagi er slík að ég tel ekki ólíklegt, að jafnmargir
Islendingar hafi gluggað í bók Ringlers og Bandaríkjamenn.
Erlendur þýðandi eða skáld, sem tekur að sér að temja sér íslensku
ljóðstafina, getur ekki einfaldlega yfirfært íslensku reglurnar á sitt móður-
mál. Hann þarf að endurskapa þær eftir málkerfi markmálsins og eigin
tilfinningu fyrir fagurfræði þess. Þar sem áhersla í ensku er ekki alltaf á
fyrsta atkvæði þarf t.d. að taka afstöðu til þess, hvort hann skilgreinir
stuðlun út frá fyrsta atkvæði orðs eða áhersluatkvæði. Báðar skilgrein-
ingar eru við lýði. Sumir álíta skilgreininguna út frá áhersluatkvæði
„fræðilegri”, en hin er e.t.v. alþýðlegri, sbr. kennslu í grunnskóla og notk-
un stuðla í fyrirsögnum og auglýsingum. Þar sem kerfisbundin notkun
stuðla er ekki þáttur í enskri bragvenju, er líklegast ómögulegt að skera úr
um það hvor skilgreiningin sé rétt. Mín tilfinning er sú að skilgreiningin
út frá fyrsta atkvæði sitji dýpra í máltilfinningu margra. Ringler velur
áhersluatkvæðisskilgreininguna. Cook segir það draga úr því hvað stuðl-
88
fr/i á .ffiay/'iá - Tímarit um þýðingar nr. 12 / 2008