Bændablaðið - 17.12.2015, Qupperneq 4

4 Bændablaðið | Fimmtudagur 17. desember 2015
Parísarfundurinn um loftslagsmál, COP21:
Landeyðing og hlýnun jarðar
Húsfyllir var á viðburði Íslands
um landgræðslumál sem haldinn
var í norræna skálanum á
Parísarfundinum um loftslagsmál.
Á fundinum var meðal annars rætt
um hvernig landeyðing og hlýnun
jarðar spila saman og hversu mikil-
væg landgræðsla er sem mótvægis-
aðgerð gegn loftslagsbreytingum.
Fólk frá öllum heimshornum sótti
viðburðinn og voru líflegar umræður
í kjölfar erinda framsögumanna.
Á vef umhverfis- og auðlinda-
ráðuneytisins segir að Sigrún
Magnúsdóttir, umhverfis- og auð-
lindaráðherra, hafi í ávarpi sínu
fjallað um hvernig Íslendingar hafa
stundað landgræðslu til að berjast
gegn landeyðingu. Hún nefndi sam-
starf landsins við alþjóðastofnanir á
sviði landgræðslu og mikilvægi þess
að huga að jafnréttissjónarmiðum
þegar unnið er að endurheimt lands.
Endurheimt og
gróðurhúsalofttegundir
Að loknu ávarpi ráðherra tók
Monique Barbut, framkvæmdastýra
eyðimerkursamnings Sameinuðu
þjóðanna, til máls. Hún ræddi um
mikilvægi þess að ekki tapist meira
land en það sem er endurheimt, sem er
eitt af heimsmarkmiðum Sameinuðu
þjóðanna um sjálfbæra þróun. Hún
benti jafnframt á þá möguleika sem
felast í endurheimt lands til að ná
markmiðum um samdrátt í nettólosun
gróðurhúsalofttegunda.
Landeyðing í Mongólíu
Damdin Davgadorj, sérfræðingur um
landeyðingu, frá Mongólíu, sagði
frá ástandi mála þar í landi og þeim
aðgerðum sem ráðist hefur verið í til
þess að endurheimta land og stöðva
landrofið.
Landgræðsluskólinn kynntur
Sveinn Runólfsson landgræðslu-
stjóri fjallað um landgræðslustarf
á Íslandi og loks sagði Hafdís
Hanna Ægisdóttir, forstöðumaður
Landgræðsluskóla Sameinuðu þjóð-
anna, frá því hvernig skólinn vinnur
að þjálfun fólks í þróunarlöndum á
sviði landgræðslu. /VH
Fréttir
Bakteríur sem eru ónæmar fyrir
öllum þekktum sýklalyfjum hafa
verið greindar í Evrópu í fyrsta
sinn. Bakteríurnar greindust í
sjúklingi í Danmörku en því er
spáð að bakterían greinist einnig
fljótlega á Bretlandseyjum.
Sýklalyfjaónæmar bakteríur
greindust í Evrópu í fyrsta sinn fyrir
skömmu. Samkvæmt danska sótt-
varnareftirlitinu er um að ræða E. coli
bakteríu sem er ónæm fyrir öllum
þekktum sýklalyfjum og greindist
hún á sjúkrahúsi í Danmörku.
Sama baktería hefur greinst í
nokkrum sýnum sem tekin voru
úr kjúklingi sem fluttur var inn
til Danmerkur frá Kína í gegnum
Þýskaland. Hugsanlegt er að sjúk-
lingurinn hafa smitast eftir neyslu
á sýktu kjöti.
Nordic One Healt
Eva Kjer Hansen, matvæla- og
umhverfisráðherra Danmerkur,
sendi frá sér yfirlýsingu 7. desem-
ber síðastliðinn þar sem hún fagnar
Nordic One Health-hugmyndum
Bændasamtaka á Norðurlöndum.
Samkvæmt Nordic One Health-
yfirlýsingunni skal stefnt að því að
banna gjöf á sýklalyfjum í fóðri til
að fyrirbyggja sýkingar og til að
auka vöxt búfjár. Reiknað er með
að endurskoðuð tillaga þess efnis
verði lögð fyrir Evrópusambandið
snemma á næsta ári.
Reynt að hemja frekari útbreiðslu
Ekki hefur verið gefið upp hver
líðan sýkta Danans er en hann mun
vera eldri karlmaður sem berst við
krabbamein. Sérfræðingar vonast
til að getað komið í veg fyrir frek-
ari útbreiðslu bakteríunnar þar sem
útbreiðsla hennar gæti leitt til far-
aldurs.
Fyrir um mánuði gáfu kínverskir
sérfræðingar út yfirlýsingu þar sem
þeir sögðu að sýklalyfjaónæmar E.
Coli bakteríur væri að finna í mat-
vælum í landinu og að þeir gerðu
ráð fyrir að útbreiðsla þeirri yrði ör
í landinu.
Síðasta vígið
Til þessa hefur sýklalyf sem kallast
Colistin verið síðasta vígið í barátt-
unni gegn svokölluðum ofurbakter-
íum en nú eru komir fram stofnar
baktería sem eru ónæmir fyrir því.
Genið sem veldur ónæmi bakterí-
anna kallast MCR-1 og finnst meðal
annars í E-Coli, salmonellu og bakt-
eríum sem valda sýkingu í blóði og
lungum. MCR-1 genið á auðvelt með
að flytjast milli baktería og mikil
hætta er talin á að slíkt muni gerast
og það valda alvarlegum sýkingum í
mönnum og dýrum á komandi árum.
Genið getur einnig hæglega borist
með bakteríum milli manna og dýra
og í menn úr dýraafurðum.
Sérfræðingar við Tækniháskólann
í Danmörku hófu leit að MCR-1
geninu þar í landi eftir yfirlýsingu
kínversku sérfræðinganna í síðasta
mánuði. Að þeirra sögn varð þeim
verulega bilt við þegar þeir á skömm-
um tíma fundu sex dæmi um MCR-1
genið í salmonellu-bakteríum. Fimm
í kjöti innfluttra kjúklinga og eitt í
blóði sjúklings.
Verulegt áhyggjuefni
Frank Møller Aarestrup, prófessor
í veirufræði við tækniháskólann í
Danmörku, segir að greining bakt-
eríanna sé verulegt áhyggjuefni. „Ég
hef lengi verið hræddur um að ofur-
bakteríur mundu greinast hér en á
sama tíma vonað að svo yrði ekki.“
Hann telur líklegt að bakteríurnar
hafi borist til Danmerkur með fólki
sem hefur verið á ferðalagi um Kína
eða með innfluttu kjöti.
Aarestrup segir að það kæmi
sér ekki á óvart ef sýklalyfja-
ónæmar bakteríur greindust í öðrum
Evrópulöndum fljótlega. Ekki síst á
Bretlandseyjum þar sem innflutn-
ingur á matvælum frá Austurlöndum
fjær er mikill og mikið um ferðafólk.
Læknirinn Lance Price við
George Washington-háskólann í
Bandaríkjunum, sem aðstoðaði við
greiningu gensins í Danmörku, segir
að sagan sýni að gen eins og MCR-1
breiðist hratt út um heiminn og yfir-
leitt án þess að menn verði mikið
varir við þau í fyrstu. „Það að genið
hafi fundist í Danmörku sýnir að
útbreiðsla þess er þegar hafin.“
Meðhöndlun erfið
Haft hefur verið eftir breska pró-
fessornum Mark Enright, sem er
sérfræðingur í bakteríufræði við
háskólann í Manchester, að því miður
sé nánast ómögulegt að lækna þá sem
sýkjast af ofurbakteríum. „Lyfið
Colistin var okkar síðasta von og
nú eru komnar fram bakteríur sem
eru ónæmar fyrir því. Eina vonin í
dag er að gefa sjúklingum tvö eða
þrjú sterk sýklalyf í einu og vona að
lyfjablandan skili í sumum tilfellum
tilætluðum árangri.“
Vandinn við notkun á sterkum
sýklalyfjum er að þau geta valdið
verulegum skemmdum á lifur sjúk-
linga sem fá þau.
Enright segir að í dag séu mestar
líkur á smiti við meðhöndlun á hráu
kjöti en að ef bakterían berist inn á
spítala og í sjúklinga geti verið erfitt
að koma í veg fyrir alvarlegar sýk-
ingar. Dauðsföll geta hæglega orðið í
framhaldi af minnstu sýkingum sem
lítið mál var að meðhöndla með lyf-
jum fyrir fáum árum. Hann segir að
því meira sem menn nota sýklalyf og
það er notað í landbúnaði því hraðar
og auðveldara sé fyrir bakteríur að
mynda ónæmi gegn þeim.
Colistin var fimmta mest notaða
sýklalyfið í landbúnaði í Evrópu árið
2010, bæði sem sýklalyf og sem vaxt-
arhvati. Stjórnvöld í Bretlandi hafa sett
af stað herferð til að draga úr notkun
sýklalyfja í landbúnaði þar í landi.
Meðal annars er mælst til að dýr sem
sýkt eru bakteríusjúkdómi verði frekar
lógað en sett á sýklalyf þar sem lyfin
séu í mörgum tilfellum gagnslaus.
Sérfræðingar á sviði faraldursfræða
segja að sýklalyfjaónæmar bakteríur
séu alþjóðlegt vandamál en ekki einka-
mál einstakra þjóða og þrátt fyrir að
sýkingarhætta í dag sé tiltölulega lítil
sé hætta á alþjóðlegum faraldri eins
og tifandi tímasprengja.
/VH
Lýðheilsa og sýklalyfjaónæmi:
Sýklalyfjaónæmar bakteríur
greinast í Danmörku
− er því spáð að bakterían muni einnig greinast fljótlega á Bretlandseyjum
Í undirbúningi er hjá Reykjagarði
hf. að reka stórt kjúklingaeldishús
í landi Jarlsstaða í Landsveit.
Fréttir bárust af því í byrjun des-
ember að Sláturfélag Suðurlands
(SS) hygðist standa að þessari fram-
kvæmd og reisa húsið, en það er
ekki rétt. Reykjagarður er hins vegar
dótturfyrirtæki SS.
Í áðurnefndum fréttum kom
fram að hætt hefði verið við fyrir-
hugaða staðsetningu við mörk
vatnsverndarsvæðis í Landsveit.
Matthías Hannes Guðmundsson,
framkvæmdastjóri Reykjagarðs
hf., staðfestir að byggingunni hafi
verið fundin ný staðsetning á sömu
jörð – fjarri vatnsbólum.
„Eigandi jarðarinnar mun reisa
húsin en Reykjagarður hf. mun
leigja þau. Þetta er því samstarfsver-
kefni Reykjagarðs hf. og viðkom-
andi landeiganda, þar sem báðir hafa
hag af slíku samstarfi. Reykjagarður
hf. hefur áður gert slíka samstarfs-
samninga með góðum árangri á
undanförnum árum,“ segir Matthías.
Stæði fyrir ríflega
50 þúsund kjúklinga
Matthías segir að framkvæmdir gætu
hafist núna í vetur og húsin verið
komin í gagnið næsta haust. Aðallega
sé um lið í endurskipulagningu að
ræða – fá ný og betri hús – en einnig
að færa kjúklingaeldið nær sláturhús-
inu þeirra, sem sé staðsett á Hellu.
Matthías segir að þegar séu nokk-
ur bú á landinu sem séu mun stærri
en þetta bú. „Það verður stæði fyrir
ríflega 50 þúsund kjúklinga ef öll
eldisplássin eru í gangi í einu, sem
verður þó ekki alltaf raunin. Þetta
verða tvö 1.700 fermetra hús og hvort
um sig með tvö eldispláss.
Í alþjóðlegu samhengi er þetta
smátt bú. Þetta er þó stór áfangi í að
gera Reykjagarð samkeppnishæfari til
lengri tíma litið við aukna samkeppni
erlendis frá,“ segir Matthías.
Reykjagarður hf. rekur kjúklinga-
bú á tíu stöðum á Suður- og
Vesturlandi og eru með um 40–45
prósent markaðshlutdeild af íslensk-
um framleiðendum. /smh
Reykjagarður hf. styrkir samkeppnisstöðu sína:
Nýtt kjúklingaeldishús
í undirbúningi
Sýklalyfjaónæmar bakteríur hafa greinst í Evrópu í fyrsta sinn fyrir skömmu.
Um er að ræða E.coli bakteríu sem er ónæm fyrir öllum þekktum sýklalyfjum.
í landinu og að þeir gerðu ráð fyrir að útbreiðsla þeirri yrði ör í landinu.
Mestar líkur á smiti við meðhöndlun
á hráu kjöti.
Sláturhús Reykjagarðs hf. á Hellu. Mynd / HKr.
auðlindaráðherra.