Þjóðmál - 01.12.2008, Side 56

54 Þjóðmál VETUR 2008
lægri launum kvenna . Eigum við þá bara ekki
að sætta okkur við það?
Þá segir í greininni að ekki virðist vera við
karlana eina að sakast . „Konur ganga líka hart
fram í að berja niður „óæskilegar hvatir“ barna
sinna, svo sem að þau giftist þeim sem ekki er
hefðum fjölskyldunnar þóknanlegur .“ Þór unn
notar þetta orðalag ekki til að sýna fram á hvað
kúgunin sé lúmsk og djúpstæð, heldur til að
gefa mildari mynd af henni . En þetta er kúgun
og er ekkert minni kúgun þótt konurnar séu
þátttakendur í henni . Skoðum eitt dæmi um
þetta . Í bókinni segir frá móður sem afneitar
dóttur sinni vegna þess að hún hlýddi sínum
„óæskilegu hvötum“ og giftist karli sem var
múslimi, en hún var sjálf drúsi . Faðir stúlkunnar
fór ekki fram á að henni yrði afneitað, móðirin
gerði það . Hún greip til þessa úrræðis 25 árum
áður af því að dóttirin setti „óafmáanlegan
blett á fjölskylduna“ (bls . 45) . Önnur dóttir
konunnar lýsir líðan móður sinnar svona: „Á
kvöldin grætur hún og barmar sér . Þú ættir að
heyra hvað hún hljóðar yfir því að hafa neyðst
til að hafna frumburði sínum“ (bls . 45) . Það
að hún grætur enn yfir að hafa „neyðst“ til að
afneita dótturinni finnst mér sanna að um
nauðung og kúgun hafi verið að ræða .
Viðmælandinn í bókinni, sem rekur fram-
an greinda sögu systur sinnar og móður, er
sjálf gift múslima og hefur verið með leynd
í hálft annað ár . „Mér finnst ég eiga skilið
dálitla hamingju,“ segir hún sem afsökun fyrir
því að virða ekki skyldur sínar sem drúsi og
heiður fjölskyldunnar . Hún þorir ekki að segja
móðurinni frá þessu, en einnig kemur fram
að hún óttast bræður sína í þessu sambandi,
einkum annan þeirra „sem er mjög ofsafenginn
og ofbeldisfullur . „Ég er hrædd um að hann
myndi ekki tvínóna við að ráðast á mig og
drepa mig““ (bls . 52) . Af þessum sökum býr
hún enn í foreldrahúsum, tæplega fertug kon-
an, en hittir eiginmanninn á laun . Þetta eru
skýr og greinileg dæmi um kvennakúgun, þótt
konurnar sjálfar séu meðvirkar í henni .
Blaðamaðurinn nefnir einnig umskurð
stúlku barna í Egyptalandi sem dæmi um að
konurnar gangi fram fyrir skjöldu í að við-
halda hefðum án íhlutunar karla . En það eru
konurnar sem bera ábyrgð á uppeldi barnanna .
Þær vita til hvers er ætlast og hvaða afleiðingar
það hefur að bregðast skyldunum . Pressa
samfélagsins alls er slík að þær taka ómakið af
körlunum . Vilja þær líka með þessu gera dætur
sínar gjaldgengar þótt það krefjist limlestinga,
enda er framtíðarvon stúlknanna bundin því
að giftast og eignast fjölskyldu .
Slæðu brugðið yfir augu okkar

Þá er komið að blæjunni (og slæðunni) . „Þær eru ekki kúgunartákn heldur merki
um kvenleika og oftast ráða konur því hvort
þær nota blæju eða ekki,“ fullyrðir blaða-
maður . Skoðum þetta nánar . Hver á fætur
annarri staðhæfa konurnar að blæjan sé ekki
kúgunartæki . Valið sé þeirra, þær vilji viðhalda
sérkennum uppruna síns og að blæjan fylgi
tískusveiflum þannig að ýmis efni og litir
skiptist á . Þótt konurnar „velji“ sjálfar notkun
blæjunnar þýðir það ekki að um frjálst val sé
að ræða og blæjan ekki það kúgunartæki sem
haldið hefur verið fram . Ýmis ummæli þeirra
stangast á . Þær mega ekki koma fyrir augu
karlmanna án blæjunnar, annars eru þær
álitnar léttúðugar og mannorð þeirra í hættu .
Mannorðsmissirinn rýrir möguleika þeirra á að
eignast maka, en konurnar eiga erfitt með að
ímynda sér lífið án þess að stofna fjölskyldu .
Manngildi þeirra virðist órjúfanlega tengt
því . Tilhugsunin um að enda lífdaga sína sem
piparmeyjar á ábyrgð ættingja er ekki fýsi leg,
enda njóta þær þá ekki virðingar innan fjöl-
skyldunnar . „Frjálst val“ þeirra snýst því í raun
um miklu meira en bara það að vera kvenlegar
og fylgja tískunni . Það snýst um æru og hjóna-
bandsmöguleika, sem skiptir öllu máli eins og
staða kvenna er í þessum heimshluta í dag .
Blæjan og slæðan virðast þó ekki alltaf duga
til . Ein kvennanna sagði að karlmenn í Dam-
ask us hefðu ekki borið næga virðingu fyrir
henni . Þeir hefðu ávarpað hana og kallað á
eftir henni og leigubílstjórar farið á fjörur við